De uitdrukkelijke goedkeuring van een grondwetshervorming die de herverkiezing van president Nayib Bukele mogelijk maakt, stuit op verzet van de Salvadoraanse rooms-katholieke kerk. Tijdens zijn preek op zondag 6 augustus drong de aartsbisschop van San Salvador, Monseigneur José Luis Escobar Alas, er bij de Wetgevende Vergadering op aan om de wijzigingen, die naar zijn mening “de legitimiteit missen die burgerparticipatie biedt”, te “heroverwegen en aan een volksraadpleging te onderwerpen”.
Waaruit bestaat de hervorming?
Het pakket amendementen, dat op 31 juli werd bekrachtigd, wijzigt de artikelen 75, 80, 133, 152 en 154 van de Grondwet:
- Maakt een einde aan het verbod op onmiddellijke herverkiezing.
- Verlengt de presidentiële termijn naar zes jaar (voorheen was dit vijf jaar).
- De tweede verkiezingsronde vervalt , zodat in de eerste ronde een gewone meerderheid volstaat.
- Het bevat een overgangsclausule die de huidige termijn van Bukele , gekozen voor 2024-2029, verkort, zodat deze eindigt op 1 juni 2027. Hij kan dan meedoen aan de gezamenlijke verkiezingen van dat jaar.
Brede steun van de wetgevende macht en de burgers
Het initiatief kreeg 57 stemmen van de 60 afgevaardigden: 54 van de regerende partij Nuevas Ideas en 3 van de geallieerde partijen (PCN en PDC). Alleen ARENA en VAMOS waren tegen.
Uit een onderzoek van het Universitair Instituut voor Publieke Opinie (UCA) bleek dat 76,6% van de Salvadoranen het “eens” of “helemaal eens” is met de wens van de president om een nieuwe termijn te bemachtigen.
Bukele’s recordpopulariteit
De hoge goedkeuringsgraad van de president ondersteunt de wetgevingsinspanning: de meest recente internationale peiling van World of Statistics plaatst zijn goedkeuring op 91%, terwijl de lokale LPG Datos-peiling voor juni 85,2% liet zien. Deze cijfers bevestigen Bukeles positie als een van de meest breed gedragen leiders ter wereld.
Het standpunt van de kerk
Monseigneur Escobar Alas stelde dat de Magna Carta “aan het volk toebehoort” en dat elke wijziging “via een participatief en transparant proces moet verlopen”. De prelaat waarschuwde dat het openstellen van de deur voor herverkiezing “de democratische controles en evenwichten zou kunnen ondermijnen” en riep op om de hervorming aan een bindend referendum te onderwerpen.
Uitvoerende reactie
De regering verdedigde de hervorming als “een mandaat van de volkswil” dat het politieke systeem moderniseert en middelen bespaart door verkiezingen te combineren. De persvoorlichter benadrukte dat de overgangsclausule “Bukeles belofte nakomt” om de grondwettelijke deadlines te respecteren, aangezien hij zijn termijn zal voltooien voordat hij zich herkiesbaar stelt.
Volgende stappen
Hoewel de hervorming na de tweede stemming definitief is, analyseren juridische experts en maatschappelijke organisaties mogelijkheden om deze voor het Constitutionele Hof aan te vechten. De kerk bereidt momenteel een pastoraal document voor dat haar argumenten zal uitbreiden en de basis zou kunnen vormen voor een bewustmakingscampagne in de aanloop naar de verkiezingen van 2027.
Dankzij ongekend politiek kapitaal en een Congres dat vrijwel unaniem achter de beslissing staat, werkt Bukele toe naar een scenario waarin hij tot 2033 kan regeren.
