-Rome- Collectieve voedselvergiftiging, dubbele Pausen en ongemakkelijke magere lichamen: Pausverkiezingen worden keer op keer gekenmerkt door wonderlijke incidenten. Lees hier over de meest ongewone conclaven uit de geschiedenis.
De film ‘Conclave’ is een fictieve thriller over een conclaaf en is momenteel erg succesvol. Een blik in het verleden laat zien dat de Pausverkiezingen voldoende materiaal opleveren voor verdere drama’s. Dit zijn de merkwaardigste momenten in de geschiedenis van het conclaaf.
Conclaaf: 800 jaar achter gesloten deuren
In 1216 kozen kardinalen voor het eerst de Paus achter gesloten deuren. Daar komt de naam vandaan. Conclaaf komt van het Latijnse ‘cum clave’, wat ‘met de sleutel’ betekent. De reden voor deze aanpak: er moet worden voorkomen dat kiezers van buitenaf worden beïnvloed.
Is het conclaaf te vermoeiend? Paus stierf slechts 16 dagen later
Dat sommige kardinalen het niet konden waarderen om opgesloten te worden, werd duidelijk tijdens het tweede conclaaf in 1241. Vijftig dagen lang werden zij gevangen gehouden in een ruïne op een van de zeven heuvels van Rome. Eén kardinaal zou achteraf in een brief de erbarmelijke hygiënische omstandigheden als volgt hebben beschreven: “Door de kieren in het plafond druppelden de uitwerpselen van de bewakers als in een stinkende beerput.” De Paus die onder deze omstandigheden werd gekozen – blijkbaar verzwakt door het conclaaf – stierf slechts 16 dagen na zijn uitverkiezing.
Record: De langste en kortste conclaaf
Desondanks werd de praktijk van het conclaaf gehandhaafd. De verkiezing in 1268 in Viterbo, ten noorden van Rome, vond eveneens achter gesloten deuren plaats. Het ging de geschiedenis in als het langste conclaaf: 1005 dagen lang (twee jaar, negen maanden en vijf dagen) konden de kardinalen het niet eens worden over een nieuwe Paus.
In deze periode stierven zelfs twee kardinalen. Om de kardinalen tot een keuze te dwingen, kregen zij alleen brood en water. Zelfs het dak zou deels open zijn geweest, opdat onaangename weersinvloeden de druk om tot een keuze te komen werd verhoogd. Gregorius X werd uiteindelijk werd gekozen.
Het conclaaf van 1503 verliep aanmerkelijk sneller. Binnen enkele uren werd Giuliano della Rovere benoemd tot de nieuwe Paus Julius II. Een record tot nu toe.
Conclaaf met buikpijn
Het menu van de kardinalen is nu gevarieerder dan brood en water. Maar dit bleek in 1903 voor veel kardinalen fataal. De reden: het kopergroen in een koperen pot die al een lange tijd niet meer gebruikt was, had de soep bedorven. De kardinalen kregen last van voedselvergiftiging. Slechts één kardinaal had er niets van gegeten en voelde zich prima.
Wie is nu paus?
Vanaf 1309 resideerde de Paus in Avignon, Frankrijk. Maar in 1377 keerde Paus Gregorius XI terug naar Rome – wat de Franse kardinalen niet beviel. Vervolgens verklaarden zij de Heilige Stoel vacant, wat het Grote Schisma inluidde. Tot 1417 was er naast de Paus in Rome ook een tegenpaus in Avignon.
Uitbundige woorden na conclaaf
Tegenwoordig is er maar één Paus en dus ook maar één verkiezing. Daar heeft een kardinaal een tweederde meerderheid nodig om Paus te worden. Als hij over de nodige stemmen beschikt, vraagt de kardinaal-deken hem of hij de verkiezing accepteert. De gekozen kardinaal is vrij om te bepalen hoe hij reageert. De latere Paus Pius X zei het in 1903 heel bondig: “Accepto in crucem”, wat betekent: “Ik aanvaard het kruis.” Paus Johannes XXIII nam wat meer tijd voor zijn antwoord in 1958. Omdat hij zijn verkiezing al verwachtte, hield hij een voorbereide lange preek.
Paus mager of te dik
Na zijn uitgebreide antwoord werd de nieuwe Paus Johannes XXIII gekleed om te verschijnen aan de wachtende katholieken op de loggia van de Sint-Pietersbasiliek. Maar de soutane’s waren allemaal te strak voor de nieuwe Paus. Dus werd de naad aan de achterkant van een kledingstuk snel opengescheurd, zodat deze aan de voorkant netjes gesloten kon worden. Na zijn optreden liep hij vanaf het balkon achteruit het gebouw in, zonder zijn rug naar het juichende publiek te keren.
