De teloorgang van de gier heeft gevolgen voor onze gezondheid

Varkenskarkassen doen er twee keer zo lang over om te ontbinden als er geen gieren aanwezig zijn om te helpen opruimen, blijkt uit onderzoek in Costa Rica. Bovendien blijkt de leegte die de afwezige gieren achterlaten, niet opgevuld te worden door andere aaseters, maar neemt het aantal vliegen toe.

Unieke spijsvertering

De studie, gepubliceerd in Ecology and Evolution laat een licht schijnen op de ondergewaardeerde rol die gieren spelen.

“Dit onderzoek benadrukt de unieke en onvervangbare rol die gieren spelen als de ‘opruimploeg’ van de natuur”, zegt coauteur Julia Grootaers, gedragsecoloog aan de universiteit van Exeter. “Ze zijn niet geliefd of gewaardeerd, maar het belang van gieren wordt pas duidelijk als je ze uit een ecosysteem verwijdert. Deze aaseters hebben een gespecialiseerd, bijzonder zuur spijsverteringssysteem dat veel van de ziekteverwekkers in aas vernietigt, waardoor de verspreiding van ziektes van kadavers naar andere wilde dieren, vee en mensen vermindert.”

Karkassen

Voor de studie plaatste het onderzoeksteam karkassen van varkens op vijfhonderd meter van elkaar, in zowel bos- als graslandgebied. De helft van de karkassen was vrij toegankelijk voor allerlei aaseters, terwijl de andere helft in een kooi met gaas werd geplaatst, waardoor ze buiten het bereik waren voor grotere dieren.

Op elke locatie installeerden de onderzoekers camera’s en insectenvallen om de aanwezigheid van dieren te registreren en ook het aantal vliegen en mestkevers in de gaten te houden.

Op de beelden identificeerde het team zwarte gieren, roodkopgieren en koningsgieren op vijftien van de zestien kadaverlocaties. Er waren weinig andere aaseters zoals poema’s, ocelots, kaaimannen of coyotes te bespeuren.

De karkassen die vrij toegankelijk waren voor de gieren verloren gemiddeld 9,5 kilogram massa per dag, vergeleken met slechts 4,8 kilogram voor de karkassen in de kooien.

Op de plekken waar geen gieren konden komen, registreerden de onderzoekers ook een verdubbeling van het aantal vliegen, maar geen waarneembaar verschil in het aantal mestkevers.

Botulisme en salmonella

“Onze resultaten tonen aan dat intacte gemeenschappen van aaseters, met gieren naast ongewervelde en microbiële opruimers, de kadavers twee keer zo snel ontbinden als wanneer het enkel insecten en microben zijn”, zegt Chris Beirne, directeur Wildlife Programs bij Osa Conservation in Costa Rica.

De onderzoekers zeggen dat de extra tijd die kadavers nodig hebben om te ontbinden zonder gieren, de vliegen in staat stelt om zich voort te planten en hun larven volwassen te laten worden. Dit vergroot vervolgens hen de kans dat vliegen meer ziekten gaan verspreiden waaronder botulisme, miltvuur, e-coli en salmonella.

Eerder onderzoek wees al op de dramatische afname van gieren in Afrika, Azië en Europa. Dit onderzoek stelt dat er ook reden tot bezorgdheid is over de kwetsbaarheid van gieren in de Amerika’s, en stelt dat beschermingsmaatregelen voor deze “rentmeesters van het milieu” nodig zijn voor de gezondheid van ecosystemen en uiteindelijk ook die van de mens zelf.