Duitsland wil aantal deportaties verhogen

🔊 Lees voor

-Berlijn- Minister van Buitenlandse Zaken Johann Wadephul heeft gesuggereerd dat plannen om mensen naar Syrië te deporteren moeten worden heroverwogen. De regering wil meer druk uitoefenen op mensen die het bevel hebben gekregen het land te verlaten.

De coalitieregering van centrumrechtse christen-democraten en christelijk-sociale unie (CDU/CSU) en centrumlinkse sociaal-democraten (SPD), die sinds mei 2025 de regering vormen, streeft ernaar het aantal mensen dat het bevel heeft gekregen het land te verlaten aanzienlijk te vergroten in de campagne die zij een “repatriëringsoffensief” noemen. Het politieke en mediadebat heeft echter de neiging zich te concentreren op een ander woord: deportaties.

Het geschil over deportaties naar Syrië, een land dat verwoest is door een lange burgeroorlog, laat zien hoe moeilijk deze onderneming is – en hoe uiteenlopend de meningen zijn, zelfs tussen de twee conservatieve christelijke partijen van de regering. De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Johann Wadephul (CDU) bezocht onlangs Syrië en uitte vervolgens zijn voorzichtigheid: “Slechts in zeer beperkte mate mogelijk op dit moment”, was zijn beoordeling van de mogelijkheid van gedwongen deportaties.

Bondskanselier Friedrich Merz heeft zich uitgesproken, in tegenspraak met zijn minister van Buitenlandse Zaken: “De burgeroorlog in Syrië is voorbij. Er zijn nu geen gronden meer voor asiel in Duitsland, wat betekent dat we ook met repatriëringen kunnen beginnen”, zei Merz gisteren op een persconferentie. Eraan toevoegend: “Degenen die vervolgens weigeren terug te keren naar het land, kunnen natuurlijk in de toekomst worden gedeporteerd.”

Minister van Binnenlandse Zaken onderhandelt met Syrische autoriteiten

Minister van Binnenlandse Zaken Alexander Dobrindt (CSU) heeft benadrukt dat hij de deportaties principieel wil doorzetten. Duitsland heeft al 12 jaar geen mensen naar Syrië gedeporteerd vanwege de burgeroorlog in het land. In de praktijk stuiten uitzettingsplannen vaak op obstakels door het complexe juridische kader. Maandag heeft de in Berlijn gevestigde groep Migration Media Service dit probleem in zijn analyse aan de orde gesteld.

De procedure “wordt beheerst door het nationale verblijfs- en procesrecht, het nationale constitutionele recht, Europese richtlijnen en verordeningen en verplichtingen onder internationaal recht”, aldus het rapport.

Rechtsgeleerde Hannah Franz van de Universiteit van Hamburg heeft bijgedragen aan het rapport. Haar analyse concentreerde zich op detentiecentra voor gedeporteerden en het plan van de federale regering om het aantal bedden daar te vergroten, dat deel uitmaakt van het beloofde repatriëringsoffensief.

Extra accommodatie moet worden gecreëerd in speciale detentiecentra of in aparte ruimtes die zijn aangewezen voor het vasthouden van mensen in afwachting van deportatie. Er zijn momenteel ongeveer 800 van dergelijke ruimtes in het hele land.

Volgens Franz stijgt het aantal gedetineerden al vele jaren en bereikt het ongeveer 6.000 in 2024. Met 90% is de overgrote meerderheid van de gedetineerden mannen. “Er zijn maar heel weinig detentiecentra opgezet om vrouwen vast te houden”, zegt Franz, waarmee hij de aandacht vestigt op een onopgelost probleem in de opvang van gedetineerden die wachten op deportatie.

Te weinig plaatsen voor gedetineerden in afwachting van uitzetting?

Slechts 10 van de 16 deelstaten hebben hun eigen faciliteiten voor het vasthouden van degenen die wachten op deportatie. Dit betekent dat ze elders moeten worden ondergebracht. Engelhard Mazanke, directeur van het Staatsbureau voor Immigratie in Berlijn, probeert dit probleem voortdurend aan te pakken.

Deportaties zijn onmogelijk zolang ze voor de rechtbank worden aangevochten. Het gaat vaak om gevallen waarin de nationaliteit van de persoon onduidelijk is. Als ze geen paspoort kunnen of willen laten zien, wordt het lastig, zegt Mazanke, die al meer dan 30 jaar in de migratiesector werkt.

“Er zijn veel staten die etnisch niet homogeen zijn”, merkt Mazanke op. Als voorbeeld noemt hij Koerden, die mogelijk afkomstig zijn uit Turkije, maar ook uit Iran of Syrië. “Dit betekent dat het soms helemaal niet duidelijk is uit welk land iemand komt.” In dergelijke gevallen is het nuttig om andere referentiepunten te hebben voor de identiteit van de persoon: dit kunnen documenten zijn zoals een militaire dienstkaart of rijbewijs, maar ook getuigenverklaringen die zijn afgelegd tijdens een procedure voor het Federaal Bureau voor Migratie en Vluchtelingen. “Uiteindelijk heb je echter altijd een land nodig dat zich bereid verklaart de persoon in kwestie te accepteren”, benadrukt Mazanke.

Deportaties zijn slechts laatste redmiddel

Vanuit het perspectief van het hoofd van de Berlijnse immigratiedienst is het doorslaggevend om mensen aan te moedigen vrijwillig te vertrekken in plaats van door middel van gedwongen deportaties. Mazanke herinnert zich dat in 2019, het jaar voordat de pandemie van het coronavirus begon, ongeveer 6.000 mensen die geen kans hadden op een verblijfsvergunning vrijwillig de Duitse hoofdstad verlieten. In dezelfde periode werden er echter slechts 1.000 gedeporteerd.

Met andere woorden, de verhouding tussen degenen die Berlijn vrijwillig verlieten en degenen die gedwongen werden terug te keren naar hun land van herkomst was zes op één. Kijkend naar de cijfers van dit jaar tot nu toe, verwacht Mazanke 15.000 vrijwillige terugkeerders en 1.700 deportaties voor 2025.

De federale regering is zich ook volledig bewust van wat er moet gebeuren om meer mensen die geen realistisch vooruitzicht hebben om in Duitsland te blijven, vrijwillig te laten vertrekken.

“Wij willen meer steun bieden aan degenen die ervoor kiezen om vrijwillig terug te keren door prikkels te versterken en advies te geven”, staat in het regeerakkoord van de regering. Het gaat verder: “Als dit niet vrijwillig gebeurt, moet de staat de verplichting om te vertrekken afdwingen.” Hiermee verwijst het naar gedwongen deportaties.

Toen de heerser Bashar al-Assad in december 2024 werd omvergeworpen, waren al vele Syrische christenen naar Duitsland gevlucht. met in hun achterhoofd: “Misschien zal de economische situatie verbeteren, misschien zullen ze niet langer in armoede hoeven te leven. Misschien, misschien, misschien. Dat was de hoop, maar altijd geassocieerd met zorgen”.

Toen begin maart van dit jaar 100 Alawieten werden gedood door regeringsgezinde milities in een bloedbad, vervaagde de hoop langzaam. Veel christenen dachten na het bloedbad nog maar één ding: “Nu is het onze beurt”. De terroristische aanslag bevestigde deze bezorgdheid. Het antichristelijke sentiment was ook duidelijk op internet. Video’s waarin bedreigingen op kerkmuren werden geschreven of waarin Mariabeelden werden vernield, verspreidden zich snel.

Teleurgesteld door de overgangsregering

De druk op de overgangsregering, die had beloofd religieuze minderheden te beschermen, blijft toenemen. Hoewel er een christelijke minister voor sociale zekerheid in Hind Kabawat is, twijfelen vele Syrieërs in  Duitsland aan haar invloed en zien ze haar meer als een instrument om religieuze minderheden en vrouwen in het land gunstig te stemmen.