-’s Gravenhage/Hilversum- De omroep Veronica, of wat er nog van over is, begon ooit, begin jaren 60 van de vorige eeuw als radiozendpiraat op de Noordzee.
Een Nederlandstalige commerciële zeezender, die van 18 april 1960 tot en met 31 augustus 1974 uitzond buiten de Nederlandse territoriale wateren, vanaf de Noordzee met radioprogramma’s, vol lichte muziek, gericht op Nederland en Vlaanderen. Alles met het doel om geld te verdienen, want binnen de publieke Hilversumse omroepen was dat verboden.
Initiatiefnemers van de zender waren de katholieke gebroeders Verweij, die in de jaren 60 en 70 tevens actief waren als ondernemers in verwarmingssystemen. Het station ging werken onder de naam Vrije Radio Omroep Nederland, afgekort VRON maar er was verwarring met de VERON (Vereniging voor Experimenteel Radio Onderzoek Nederland) en de naam werd al snel veranderd in Veronica, een naam die ook refereerde aan het gedicht Het schaap Veronica van Annie M.G. Schmidt en de Heilige Veronica, de vrouw die Jezus een doek aanbood om het zweet en bloed van zijn gezicht te vegen, terwijl hij zijn kruis in Jeruzalem droeg, op weg naar Golgotha.
Boek
Over Veronica is nu -opnieuw- een boek verschenen, het zoveelste. “Het boek is eigenlijk geschreven om het complete verhaal te vertellen. Wel voorzien van anekdotes en herkenbare dingen die herinneringen oproepen,” zegt auteur Leo Weijers over zijn nieuwe boek Radio Veronica – 14 jaar hits uit zee. De auteur benadrukt dat het boek ‘geen fanboek’ is, maar een poging om objectief en feitelijk de geschiedenis van de zeezenderperiode van Veronica vast te leggen: van de oprichting in 1959 tot het einde op 31 augustus 1974.
Weijers besteedt aandacht aan de rol van de omroepen in Hilversum. “De gevestigde omroepen hebben Veronica op allerlei manieren gedwarsboomd, in het bijzonder de VARA en de AVRO. Maar ook de politiek in Den Haag, zag commerciële radio helemaal niet zitten en zocht naar mogelijkheden de zender zo snel mogelijk te verbieden en dat was nog niet zo gemakkelijk op de buiten-territoriale wateren. Hij beschrijft in het boek ook hoe de politiek toch ’tegengif’ vond en wel in de oprichting van de popzender Hilversum 3 in 1965.
Populariteit
Maar de populariteit van Veronica was in die jaren zó groot, dat de publieke zender Hilversum 3 het nakijken had. Ondanks het opstarten van Hilversum 3, bleef politiek Den Haag zich fel verzetten tegen de radiopiraat van Rob Out en Co op de Noordzee. De politieke partij die zich het felst verzette tegen de vrije radiozenders, waaronder Veronica, was de Politieke Partij Radikalen (PPR). De PPR en dan met name minister Boy Trip in het kabinet-Den Uyl, zette zich actief in voor het beëindigen van de uitzendingen van de zenders die vanaf zee opereerden, zoals Radio Veronica. Dit beleid was mede ingegeven door de wens om de legale Hilversumse omroepen te beschermen en de ether te reguleren. Andere partijen, zoals de PvdA, steunden dit beleid, maar de PPR was hierin het meest uitgesproken.
In het boek beschrijft Leo Weijers dat de acties om Veronica uit de lucht te halen, van met name linkse en christelijke politici, tot geen resultaat hebben geleid. De liberaal katholieke premier Piet de Jong (KVP) zag Radio Veronica niet als een ‘acuut probleem’ en het eveneens katholieke KVP-Kamerlid Marga Klompé (cultuur) vond dat de zeezender ‘voldeed aan een bepaalde behoefte’. Veronica werd eigenlijk geen strobreed in de weg gelegd, kamermoties om op te treden weggestemd en zo kon zenderbaas Rob Out de zender verder uitbouwen. Rob Out had ooit de bedoeling priester te worden, hij bezocht al het klein seminarie. Maar de microfoon op de ambo werd uiteindelijk de microfoon op de disc-jockeytafel en Gregroriaanse muziek werd popmuziek.
Bomaanslag
“Veronica heeft zeker, Rob Out ook, dingen gedaan die achteraf niet zo slim zijn geweest.” Daarmee verwijst Weijers onder andere op de betrokkenheid van Veronica bij de bomaanslag (15 mei 1971) op het schip van concurrent Radio Noordzee. Dat was voor Veronica een inktzwarte bladzijde en omslagpunt. Want de man die aan het roer van de BV Nederland stond, de door-en-door liberaal katholieke premier Piet de Jong, was niet gediend van bomaanslagen voor de Nederlandse kust. Het grote krediet dat Veronica had bij premier en oud-marineman Piet de Jong en kamerlid Marga Klompé was in één klap verdwenen.
De rest is geschiedenis, de regering greep in, letterlijk door de marine in te schakelen. Veronica koos voor een veiliger haven en stopte op 31 augustus 1974 haar uitzendingen en deed een poging o.l.v. Rob Out om in het publieke bestel te komen. Dat lukte met groot succes in de late jaren 70 om rond de eeuwwisseling weer grotendeels ten onder te gaan. Het succes van weleer kwam nooit meer terug.
Volgens Weijers leeft de herinnering aan Radio Veronica nog sterk onder veel mensen. Toch wijst hij op het verschil tussen toen en nu. “Vroeger stond de DJ in dienst van de luisteraar en de muziek. Tegenwoordig lijkt het wel alsof de DJ zichzelf belangrijker vindt dan de muziek.”
