In Duitsland waait een andere wind, kerken krijgen het moeilijker

Volgens de godsdienstsocioloog Detlef Pollack worden de twee grote Kerken in Duitsland bedreigd door een ‘gure wind’ onder de nieuwe federale regering, aanmerkelijk ‘guurder’ dan bij vorige kabinetten. Dat toont al de intentie in het regeerakkoord om de staatsbetalingen aan de Kerken stop te zetten, en gaat hand in hand met hun algemeen verlies aan maatschappelijke betekenis, zegt Pollack in de ‘Neue Zürcher Zeitung’. “Het feit dat de staat bijvoorbeeld Kerkbelastingen int, of de zogenaamde staatsuitkeringen waarmee de kerken de verliezen in de periode van secularisatie compenseren: daar zal steeds minder begrip voor zijn.”

Scholz

Kanselier Olaf Scholz (SPD), die is uitgetreden uit de kerk, vertegenwoordigt ongeveer twee vijfde van de Duitse bevolking die niet (meer)-confessioneel is. “Omdat religie erg afhankelijk is van sociale status, heeft het gevolgen als de hoogste vertegenwoordigers van de democratie niet langer naar religie verwijzen”, zegt Pollack, die als hoogleraar godsdienstsociologie doceert aan de Universiteit van Münster.

Kijkend naar de laatste cijfers, dan blijkt dat minder dan de helft van de Duitsers in 2022 tot een kerk behoort en dat is voor het eerst in de geschiedenis, legt de wetenschapper uit: “Hiermee naderen we een omslagpunt in Duitsland, het zal de secularisatie waarschijnlijk versnellen.”

Veel mensen maken onderscheid tussen de ethische grondslagen van het Christendom die voor hen nog acceptabel zijn, zoals het gebod om de naaste lief te hebben, en de harde dogmatische kern. Tegelijkertijd onthouden de Kerken zich steeds meer van missionaire oproepen, die maatschappelijk ook niet meer worden geaccepteerd, maar stellen zich tevreden met het begeleiden van mensen in hun leven en er voor hen te zijn als dat nodig is (doop, huwelijk, uitvaart).

Volgens Pollack zijn vele Christelijke gebruiken echter nog steeds diep verankerd in de bevolking als culturele waarden. “Kerstmis wordt gevierd als een familiefeest. Voor velen hoort het erbij om met dierbaren met Kerstmis naar de Kerk te gaan.” De opkomst bij Kerstdiensten in West-Duitsland is al jaren vrijwel constant, in het Oosten neemt het zelfs toe”.