Kabinet: Tientallen miljoenen voor bibliotheken

-’s Gravenhage- In de komende jaren krijgt Nederland er 42 nieuwe bibliotheken bij en 245 bestaande bibliotheekvoorzieningen worden verbeterd. Hiervoor stelde het kabinet in twee rondes 56 miljoen euro beschikbaar. In de meest recente ronde kregen 163 gemeenten gezamenlijk 38,4 miljoen euro.

In 2026 gaat door een wijziging van de Bibliotheekwet een zorgplicht gelden. Gemeenten hebben dan de wettelijke taak om ervoor te zorgen dat hun inwoners toegang hebben tot een volwaardige bibliotheek. De tijdelijke Spuk-regeling helpt gemeenten zich voor te bereiden op de wijziging en het bibliothekennetwerk te versterken. Vanaf 2025 is hiervoor jaarlijks ongeveer 54 miljoen beschikbaar.

287 aanvragen toegekend
In totaal is er nu dus 56 miljoen euro beschikbaar gesteld voor de Eenmalige specifieke uitkeringen lokale bibliotheekvoorzieningen 2023-2024 (SPUK Bieb). In de eerste aanvraagronde van de regeling ‘Eenmalige specifieke uitkeringen, lokale bibliotheekvoorzieningen 2023-2024 ontvingen 52 gemeenten financiering. Tijdens de meest recente, tweede ronde was er 38,4 miljoen beschikbaar. Die ging naar 163 gemeenten, waaronder Aa en Hunze, Bergeijk, Harderwijk, Lisse, Meppel, Soest, Wageningen en Zaltbommel.

In totaal werden in de eerste en tweede ronde 287 aanvragen toegekend, bijvoorbeeld voor ruimere openingstijden of het maken van een volwaardige bibliotheekvestiging van wat nu nog een boeken-afhaalpunt is.

Buiten de boot
Voor de tijdelijke regeling is overigens meer aangevraagd dan het totaal beschikbare budget. Gemeenten die in de eerste ronde buiten de boot vielen, konden in de twee ronde alsnog meedoen. In die laatste ronde kregen uiteindelijk 63 gemeenten geen subsidie.

80-20 regeling
Het ministerie van OCW (Onderwijs Cultuur en Wetenschap) financiert maximaal 80 procent van de kosten. Gemeenten bekostigen zelf de andere 20 procent. In totaal droegen zij 13,8 miljoen euro bij. Daarmee komt de investering in nieuwe en betere bibliotheken in totaal bijna op 70 miljoen euro uit.

Overgangsregeling
Demissionair staatssecretaris Gräper (Cultuur en Media) is blij dat het bibliotheeknetwerk zo flink versterkt wordt. ‘Want bibliotheken doen zo veel meer dan je op het eerste gezicht denkt. Het is een belangrijke ontmoetingsplaats voor mensen, waar je makkelijk binnen kunt lopen, zo maar voor een kopje koffie, of voor een cursus of digitale hulp als je bijvoorbeeld je belastingaangifte moet doen. Je komt er mensen tegen uit alle hoeken van de samenleving. Het is een plek waar kennis, verhalen en andere perspectieven binnen handbereik liggen. Daarom is het belangrijk dat de bibliotheek voor iedereen bereikbaar is.’

Overgangsregeling
De staatssecretaris wil ook een overgangsregeling instellen in 2025 en 2026 om gemeenten te laten groeien naar de zorgplicht. “Ik onderzoek hoe ik dit het beste kan doen. Ik denk aan een basisbedrag per gemeente dat wordt aangevuld met een bedrag per inwoner. Hiermee worden ook kleinere gemeenten in staat gesteld zich voor te bereiden op de zorgplicht.”