-Rome- Twee derde van de mensheid – 5,4 miljard mensen – leeft in landen zonder volledige godsdienstvrijheid en kan hun geloof niet vrij belijden: dit is de bevinding van het tweejaarlijkse rapport “Religious Freedom Worldwide 2025” van de Pauselijke hulporganisatie Kerk in Nood (ACN) International, dat gisteren is gepubliceerd.
In 62 van de 196 onderzochte landen is er sprake van ernstige schendingen van dit fundamentele recht, en autoritarisme, religieus extremisme en conflicten verergeren de situatie verder. Slechts twee landen – Kazachstan en Sri Lanka – lieten een verbetering zien, aldus de studie, die de periode van januari 2023 tot en met december 2024 bestrijkt en dit jaar voor de 25e keer werd gepubliceerd.
Regina Lynch, uitvoerend voorzitter van Kerk in nood, waarschuwt: “Het recht op vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst – beschermd door artikel 18 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens – staat niet alleen onder druk. In veel landen is het aan het verdwijnen.” Godsdienstvrijheid is de maatstaf voor alle andere mensenrechten. “De beperkingen ervan luiden een verdergaande afbraak van fundamentele vrijheden in”, aldus Lynch.
Het rapport identificeert autoritarisme als de belangrijkste oorzaak van religieuze onderdrukking. In 19 van de 24 landen met vervolging en in 33 van de 38 landen met discriminatie hanteren overheden systematische strategieën om het religieuze leven te controleren of het zwijgen op te leggen. In China, Iran, Eritrea en Nicaragua maken de autoriteiten gebruik van surveillancetechnologieën, digitale censuur, restrictieve wetten en willekeurige arrestaties. “De controle van het geloof is een instrument van politieke macht geworden”, stelt het rapport, verwijzend naar een toenemende “bureaucratisering van religieuze onderdrukking”.
Jihadisme en religieus nationalisme
De studie benadrukt ook de groeiende dreiging van islamistisch extremisme in delen van Afrika en Azië. De Sahelregio wordt beschouwd als een centrum van jihadistisch geweld, waar groepen zoals Islamitische Staat – Sahelprovincie (ISSP) en JNIM honderdduizenden mensen hebben gedood, miljoenen mensen hebben ontheemd en honderden kerken en scholen hebben verwoest. Etnisch-religieus nationalisme is op zijn beurt de drijvende kracht achter de repressie in Azië, met name in India en Myanmar. In India spreekt het rapport bijvoorbeeld van “hybride vervolging”, een combinatie van discriminerende wetten en burgergeweld, aangewakkerd door politieke retoriek die specifiek gericht is tegen christelijke en moslimgemeenschappen.
Conflicten, gedwongen migratie en georganiseerde misdaad verergeren de situatie verder. Volgens het rapport zijn in Nigeria en de Sahelregio complete dorpen verwoest, terwijl burgeroorlogen in Soedan christelijke gemeenschappen hebben weggevaagd. In Mexico en Haïti richten gewapende groepen zich op religieuze leiders om de controle over regio’s te verkrijgen. De verslechtering van de godsdienstvrijheid is ook verergerd door gewapende conflicten in landen als Myanmar, Oekraïne, Rusland, Israël en Palestina.
Het Westen is niet immuun
Volgens Kerk in Nood heeft de verslechtering van de godsdienstvrijheid ook gevolgen voor Europa en Noord-Amerika. In 2023 werden in Frankrijk bijna 1000 aanvallen op kerken geregistreerd en in Griekenland meer dan 600 gevallen van vandalisme. Soortgelijke pieken werden waargenomen in Spanje, Italië en de Verenigde Staten, waaronder ontheiliging van gebedshuizen, fysieke aanvallen op geestelijken en verstoring van religieuze diensten. Deze aanvallen weerspiegelen volgens Kerk in Nood een klimaat van ideologische vijandigheid jegens religie.
Het rapport documenteert ook een dramatische toename van antisemitische en anti-islamitische daden na de aanslagen van 7 oktober 2023 en de oorlog in de Gazastrook. In Frankrijk nam het aantal antisemitische daden met 1000 procent toe, terwijl het aantal haatmisdrijven tegen moslims met 29 procent toenam.
