Leo XIV gebruikt titel plaatsvervanger van Christus. Franciscus schafte die juist af

🔊 Lees voor

-Vaticaanstad- Paus Leo XVI gebruikte zijn toespraak deze week, toen hij de Ridders van Columbus in audiëntie ontving, de titel van plaatsvervanger van Christus, die traditioneel bij elke Paus hoort als de belangrijkste definitie van hun status en die tijdens het pontificaat van Franciscus was gereduceerd tot een simpele, in onbruik geraakte, titel.

In 2020 werd er in het Pauselijk Jaarboek een opmerkelijke verandering doorgevoerd: de titel van plaatsvervanger van Christus werd min-of-meer geschrapt.

Het Pauselijk Jaarboek begint met de Paus en traditioneel met een opsomming van de Pauselijke titels, beginnend met ‘Plaatsvervanger van Jezus Christus’ (in grote letters) . Daarna volgden: Opvolger van de Prins der Apostelen, Opperste Paus van de Universele Kerk, Primaat van Italië, Metropoliet Aartsbisschop van de Provincie Rome, Soeverein van Vaticaanstad en Dienaar der Dienaren Gods. Hierna volgde de naam van de Paus en een kort biografisch verslag van zijn priester en bisschopswijding en benoeming tot Paus.

Dat jaar werd de gebruikelijke opmaak aangepast en  in het nieuwe Jaarboek begon de pagina gewijd aan de Paus met de naam van de Argentijn Jorge Mario Bergoglio. De naam wordt gevolgd door een biografische schets. Pas later in de tekst en in een kleiner lettertype, werd een sectie met de titel ‘Historische titels’ opgenomen. In deze sectie verscheen de lijst die eerder aan het begin stond, met als kop de titel ‘Plaatsvervanger van Jezus Christus.

Louter historisch aanhangsel

De omstreden kardinaal en groot Paus Franciscus criticus Gerhard Müller, emeritus prefect van de Congregatie voor de Geloofsleer, stelde destijds dat de verandering “essentiële elementen van de katholieke leer over het primaatschap reduceerde tot een louter historisch aanhangsel”. De kardinaal merkte ook op dat het “een theologische barbaarsheid was  om de titels van de Paus als opvolger van Petrus, vertegenwoordiger van Christus en zichtbaar hoofd van de ganse kerk af te doen als een historisch feitje.

Hoewel het Jaarboek in wezen een adresboek is en geen leergezag heeft, zou het “theologische tekortkomingen en slordige fouten moeten vermijden”, aldus de Duitse kardinaal Hij suggereerde ook dat een blik op het Tweede Vaticaans Concilie de schrijvers van het Jaarboek had kunnen behoeden voor de “schande” van het devalueren van de titels van de Paus, omdat de dogmatische constitutie Lumen Gentium leert dat bisschoppen, opvolgers van de apostelen, “samen met de opvolger van Petrus, plaatsvervanger van Christus en zichtbaar hoofd van de ganse kerk, het huis van de levende God besturen” (LG 18).

De letterlijke tekst die de Paus uitsprak tijdens zijn ontmoeting met de Ridders luidt: “Ik wil mijn diepe dank uitspreken aan de Knights of Columbus voor hun vrijgevigheid waarmee zij tal van projecten mogelijk hebben gemaakt. Zij zijn een zichtbaar teken van hun voortdurende toewijding aan de plaatsvervanger van Christus. Door de geschiedenis heen heeft de Orde het liefdadigheidswerk van de Paus op verschillende manieren ondersteund, onder andere via het  Vicarius Christi Fonds , waarmee de Paus zijn solidariteit met de armen en meest kwetsbaren wereldwijd kan uiten.