Lutheranen stoppen met het houden van zondagsdiensten

“In een seculiere wereld doet de kerk afstand van haar geloof en heft de evangelisch-lutherse kerk zichzelf feitelijk op” schrijft columniste Hannah Bethke in dagblad ‘Die Welt’.

Deze indruk krijgt Bethke door alle misbruikschandalen en de ‘systematische secularisatie’ die intern in de kerk plaatsvindt. “De kerk is niet alleen een slachtoffer van progressieve sociale secularisatie, maar zorgt voor een groot deel zelf voor de ontkerstening ervan”, aldus Bethke.

Zondagsdienst

Dat een van de belangrijkste lutherse kerken in Duitsland de zondagsdienst afschaft “zou een schok moeten veroorzaken”, schrijft de commentator van ‘Die Welt’. Er is echter geen ophef over, niet in de media of anderszins. “Hieruit kan alleen maar worden afgeleid: de samenleving heeft de kerk beëindigd. Maar de bittere waarheid is ook dat protestanten daar zelf veel aan bijdragen” zo Bethke.

De EKiR is de op een na grootste evangelische kerk in Duitsland, met bijna 2,2 miljoen leden. Vanaf 1 maart kan de zondagsdienst verplaatst worden naar een andere dag van de week. Bovendien worden de beperkingen ten aanzien van de liturgische ruimte opgeheven: de doop, het vormsel, de huwelijksceremonie en de begrafenis zullen voortaan in elke openbare ruimte kunnen plaatsvinden.

Vroegchristelijk

In haar commentaar deelt Bethke niet veel het argument van de landelijk voorzitter van het Rijnland, Thorsten Latzel, die zegt dat de kerk terugkeert naar de vroegchristelijke praktijk, waar bijvoorbeeld de doop rechtstreeks in (rivier)water werd gevierd. Latzel vermeldt niet “dat wij vandaag met een fundamenteel andere situatie worden geconfronteerd”, namelijk: “Niet alleen de geloofsbelijdenis, maar ook de kennis van religie neemt steeds verder af. In een tijd waarin de kerk steeds vreemder wordt voor de mens, kunnen protestanten niets beters bedenken dan de samenleving volledig los te koppelen van de kerkelijke realiteit.

‘Zelfvernietigingsproces’

“De kerk in het Rijnland staat niet alleen in haar ‘zelfvernietigingsproces’. Er zijn pogingen in de EKD (Evangelische Kerk in Duitsland) om de kerk open te stellen voor nieuwe ideeën, tot het punt waarop men zich afvraagt ​”wat is daar eigenlijk nog protestants aan. De bijna niet-religieuze wil tot hervorming lijkt volkomen wanhopig: zonder lidmaatschap, zonder belijdenis, zonder christelijke wortels, moet dit de toekomst van de kerk zijn?” aldus Bethke.

De commentator noemt onder meer de introductie van ‘pop-upbruiloften’ door de  kerk in het Rijnland, ‘waar paren spontaan kunnen trouwen en religieus gezegend kunnen worden, in de open lucht, buiten het kerkgebouw, zonder voorafgaande kennisgeving. Ook geen gesprek over de christelijke betekenis van het huwelijk, zonder zichtbare verbinding met geloof en kerk. Het valt mensen echter nauwelijks kwalijk te nemen als zij geen last hebben van de willekeur en desacralisering van de liturgische praktijk. De kerk heeft zelf niets heiligs meer.

Andere lutherse kerken in Duitsland volgen met bovengemiddelde belangstelling de gang van zaken in het Rijnland, vele kerkelijke gemeenten willen (deels) meegaan in die nieuwe koers.

In Duitsland is de Evangelisch-Lutherse Kerk een grote protestantse stroming. Leden van de ELK worden kortweg ‘evangelisch’ genoemd, niet te verwarren met ‘evangelicaal’, wat juist weer voor pinksterachtige stromingen gebruikt wordt. Door deze laatste stromingen wordt de ELK binnen Duitsland over het algemeen beschouwd als te vrijzinnig en ingeslapen.