🔊 Lees voor  -Hilversum- Prof. dr. Katja Tolstaja is de nieuwe Theoloog des Vaderlands, zo werd vanavond tijdens de Nacht van de Theologie bekendgemaakt. Dr. Bram van de Beek ontving de Theologie Oeuvreprijs voor zijn bijdrage aan de theologie. Het beste Theologische Boek van 2022 werd geschreven door Willem-Jan Otten: Zondagmorgen, over het missen van God.

Katja Tolstaja (ook: Katya Tolstoj)werd tijdens de Nacht van de Theologie in het EO-gebouw in Hilversum uitgeroepen tot de nieuwe Theoloog des Vaderlands. Zij volgt monnik Thomas Quartier op, die het afgelopen jaar deze rol vervulde. Tolstaja vluchtte zo’n dertig jaar geleden vanuit de voormalige Sovjet-Unie naar Nederland. Zij is vereerd en ontroerd dat zij, met haar Russische achtergrond, het komende jaar de Theoloog des Vaderlands is.

Katja Tolstaja werkt als hoogleraar post-traumatische samenlevingen aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Ze zoekt graag de nuance en ontrafelt historische, theologische en politieke lijnen in conflicten, zoals bijvoorbeeld de oorlog in Oekraïne. Ze deed ook onderzoek naar de Sovjet-samenleving en het element van ontmenselijking dat steeds weer de kop opsteekt in conflicten. Daarnaast deelt ze graag de rijkdom van de oosters-orthodoxe spiritualiteit.

In het juryrapport is te lezen dat de organisaties achter de Nacht van de Theologie Katja Tolstaja zien als een belangrijke ambassadeur van de theologie in Nederland. ‘Zowel vanuit haar persoonlijke betrokkenheid, haar geschiedenis met Rusland, haar inzet voor Oekraïense vluchtelingen als vanuit haar professie is Katja Tolstaja bij uitstek in staat om in deze tijd ontwikkelingen dichtbij en verder weg te duiden en verbanden te leggen met theologie en religie’, aldus de jury in het rapport. ‘Met haar benoeming willen we laten zien dat de Theoloog des Vaderlands ook staat voor verbondenheid en medemenselijkheid en het doorbreken van vijandsdenken.’

Tijdens de Nacht van de Theologie werd ook de tienjaarlijkse Theologie Oeuvreprijs uitgereikt aan dr. Bram van de Beek, emeritus hoogleraar en emeritus predikant. Van de Beek krijgt deze bijzondere prijs vanwege zijn grote bijdrage aan de Nederlandse theologie.

Van de Beek is bekend en berucht door zijn cultuurkritiek, waaruit hij concludeert dat de kerk onverstoorbaar kerk moet zijn, ongeacht de veranderingen in de samenleving. Daarnaast heeft hij de herwaardering voor de traditie op de theologische kaart gezet. En Van de Beek is een aanjager van de oecumene. Het is volgens hem tijd dat de protestanten weer terugkeren naar de Rooms-Katholieke Kerk.

‘Het werk van Bram van de Beek is spraakmakend en schuurt met de cultuur, de kerk en de lezer. Zijn gedachtegoed roept weerstand op, maar vriend en vijand zijn het erover eens dat hij de Nederlandse theologie daarmee verder heeft gebracht’, aldus de jury van de Nacht van de Theologie.

De oeuvreprijs werd ook in 2012 uitgereikt. Toen ontving theoloog Huub Oosterhuis de prijs.

Zondagmorgen, over het missen van God van schrijver Willem Jan Otten is het beste Theologische Boek van 2022. Dat besloot de vakjury, die bestaat uit recensenten van Trouw en het Nederlands Dagblad. Volgens de jury is het hét christelijke coronaboek. Net als veel kerkgangers moest Willem Jan Otten iets anders bedenken voor de invulling van de zondagmorgen, maar hij miste de mis. ‘Een prachtig meditatief boek, waarin de schrijver op meesterlijke wijze door het liturgisch jaar heen gaat. Enig in zijn soort’, aldus het juryrapport.

Tijdens deze Nacht van de Theologie is er geen nieuwe Jonge Theoloog des Vaderlands uitgeroepen. Die rol wordt opnieuw vormgegeven door een raad van jonge theologen onder leiding van huidig Jonge Theoloog des Vaderlands Tabitha van Krimpen.

De Nacht van de Theologie 2022 is een initiatief van de Vereniging voor Theologie, theologische opleidingen CHE, PThU, TST, TUKampen/Utrecht, ViAA, VU en Windesheim, het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap, uitgeverij KokBoekencentrum, Dagblad, Trouw, de EO en KRO-NCRV.