Binnenland

Minder traditionele criminaliteit, meer online criminaliteit in 2021

Leestijd: 3 minuten

Dinsdag 01 maart 2022 04:27 – Bron: CBS/Maarten Bloem- Beeld: PB

-Heerlen- Steeds minder Nederlanders geven aan dat zij slachtoffer zijn geweest van traditionele vormen van criminaliteit zoals inbraak, diefstal, geweld en vernieling. De politie registreerde ook minder van deze misdrijven. Meer mensen daarentegen zijn slachtoffer geworden van online criminaliteit. Dit meldt het CBS op basis van de nieuwe Veiligheidsmonitor 2021 en de geregistreerde criminaliteit.

In 2021 zei 17 procent van de mensen van 15 jaar of ouder slachtoffer te zijn geweest van een of meer vormen van traditionele criminaliteit, twee jaar eerder was dat 21 procent. 15 procent had te maken gehad met online criminaliteit, in 2019 was dat 13 procent. Bij online criminaliteit gaat het in dit geval alleen om online aan- en verkoopfraude, online identiteitsfraude, hacken en online pesten.
Tussen 2012 en 2021 is het aantal mensen van 15 jaar of ouder dat naar eigen zeggen slachtoffer werd van traditionele criminaliteit met 43 procent gedaald. Het totaal aantal door de politie geregistreerde misdrijven daalde met 52 procent. Het aantal slachtoffers van online criminaliteit daarentegen steeg de afgelopen tien jaar met 22 procent. Deze stijging zette in 2017 in.

Diefstal en inbraak het meest afgenomen, geweld het minst

Van de traditionele misdrijven is diefstal en inbraak de afgelopen tien jaar het meest gedaald. Sinds 2012 is zowel het aantal slachtoffers van diefstal en inbraak als het aantal door de politie geregistreerde diefstallen en inbraken met (ruim) de helft afgenomen. Specifieke vormen van diefstal en inbraak daalden nog sterker. Zo nam het aantal geregistreerde gevallen van straatroof/overvallen, woninginbraak en zakkenrollerij tussen 2012 en 2021 af met respectievelijk 71, 74 en 85 procent. Het minst daalde het aantal geweldsdelicten, zoals bedreiging, mishandeling en seksuele delicten. Zowel het aantal slachtoffers als het aantal registraties van geweldsdelicten nam met ruim een kwart af. Het aantal slachtoffers en het aantal meldingen van vernieling daalde met bijna de helft.

Online criminaliteit toegenomen, vooral aan- en verkoopfraude

Sinds 2012 is het aantal slachtoffers van online criminaliteit met 22 procent toegenomen. Het beginjaar van de toename was 2017. Het sterkst is de stijging van het aantal slachtoffers van aankoopfraude (toename ruim 100 procent), dat is het niet leveren van bestelde goederen of diensten waarvoor betaald werd. Ook verkoopfraude, dat is het niet betaald krijgen voor geleverde producten of diensten, nam fors toe (met ruim 60 procent). Ook online pesten is met 25 procent toegenomen. Het aantal slachtoffers van identiteitsfraude – het zonder toestemming gebruikmaken van iemands persoonlijke gegevens voor financieel gewin – daarentegen was ruim de helft (58 procent) lager dan in 2012, maar de laatste jaren is wel sprake van een lichte toename.

Daling criminaliteit niet door daling aangiftebereid

In de afgelopen tien jaar daalde de aangiftebereidheid van burgers die slachtoffer werden van traditionele criminaliteit met bijna 20 procent. Deze afname van de aangiftebereidheid vond plaats tussen 2012 en 2019, sindsdien is ze gelijk gebleven. De daling van de aangiftebereidheid staat los van de in de enquête gerapporteerde daling van de criminaliteit. De afnemende aangiftebereidheid heeft wel een weerslag op de door de politie geregistreerde criminaliteit, die grotendeels is gebaseerd op aangiften. De door de politie geregistreerde criminaliteit daalt iets sterker dan de door de burger gerapporteerde criminaliteit in enquêtes.

Niet alle vormen van criminaliteit gemeten

In de Veiligheidsmonitor worden de meest voorkomende vormen van traditionele criminaliteit en cybercrime waar mensen slachtoffer van kunnen worden, gemeten. Buiten beschouwing blijven misdrijven die qua aantallen minder voorkomen en de gemiddelde burger doorgaans niet direct raken, zoals ondermijnende criminaliteit zoals drugscriminaliteit, mensenhandel, fraude, en witwassen. Deze vormen van criminaliteit hebben echter wel een grote maatschappelijk impact.

In alle regio’s van ons land is de traditionele criminaliteit – diefstal, inbraak, geweld en vernielingen – in de afgelopen tien jaar gedaald. Het grootst is deze afname geweest in de politieregio Limburg, het kleinst in de regio Rotterdam. Dit meldt het CBS op basis van de nieuwe Veiligheidsmonitor 2021 en de geregistreerde criminaliteit.

Het percentage mensen dat zegt in de afgelopen twaalf maanden slachtoffer te zijn geweest van traditionele criminaliteit is tussen 2012 en 2021 in alle politieregio’s gedaald. In de regio Amsterdam, waar tien jaar geleden nog 43 procent slachtoffer was, is dit nu 27 procent. En in Noord-Nederland, dat in 2012 met 23 procent de minste slachtoffers telde, nam het slachtofferschap af tot 14 procent in 2021. Tien jaar geleden nam Limburg op de ranglijst van slachtoffers met 35 procent nog de tweede plaats in, voor de grootstedelijke regio’s Rotterdam, Den Haag en Midden-Nederland. In 2021 hoort Limburg met een slachtofferpercentage van 15 bij de regio’s met het laagste slachtofferpercentage.