Nederland krijgt vandaag eigen versie van ‘Godvergeten’ op TV

 -Hilversum- Oud-pupillen Lies, Joke en Roos vertellen hoe zij in de jaren zestig in een van de tehuizen van de ‘zusters van de Goede Herder’ terechtkwamen. Zij moesten zes dagen per week hard werken achter de naaimachine of in de wasserij en de nonnen bleken meedogenloos streng.

Documentairemaker Britta Hosman beet zich in opdracht van de VPRO, drie jaar lang vast in de geschiedenis van de Goede Herder en sprak met de laatste getuigen. De meisjes van toen, de paar nog levende zusters en de huidige leiding van de nog altijd bestaande Zusters van de Goede Herder-congregatie.

Gaandeweg ontdekt Britta Hosman de waarheid  achter de ogenschijnlijk goede bedoelingen van deze kloosterorde. Haar zoektocht neemt een bizarre wending als ze tijdens het filmen in Almelo op onbekende graven stuit op een voormalig terrein van de Goede Herder. In hoeverre is er een overeenkomst met de graven die eerder gevonden zijn bij kloosters in Canada en Ierland?

Na vijftig jaar zwijgen gaan oud-pupillen Lies Vissers, Joke de Smit en R. Riet het gevecht aan met de demonen uit hun verleden. Als kind zaten ze, samen met honderden andere meisjes, opgesloten in de kloosters van de Goede Herder waar ze verplicht moesten werken. Ze eisen nu in een rechtszaak excuses, erkenning en een schadevergoeding voor wat hen door de nonnen is aangedaan.

Documentairemaker Britta Hosman reist samen met Lies, Joke en R. Riet stad en land af om te reconstrueren wat zij en duizenden anderen tijdens hun jeugd hebben meegemaakt. In de vijf tehuizen in Nederland worden van 1860 tot 1978, 20.000 meisjes met een moeilijke jeugd opgevangen. Wie kan het nog navertellen? Wat ligt er in de archieven verborgen? Het is een gevecht tegen de tijd. De laatste getuigen overlijden en steeds meer archief verdwijnt.

Onbekende graven ook in Nederland
Wereldwijd duiken dezelfde verhalen op over de kloosters van de Goede Herder. Over dwangarbeid, misbruik én er worden kindergraven gevonden bij de huizen van de congregatie. Wanneer er in 2021 negenduizend anoniem begraven kinderen worden gevonden bij kloosters in Ierland en er overeenkomsten blijken te zijn met graven in Canada en Amerika zet dat de makers op het spoor.

Tijdens het filmen ontdekken de makers ook in Nederland onbekende graven op een voormalig terrein van de Goede Herder. Inmiddels zijn archeologen in opdracht van de gemeente Almelo bezig met een vervolgonderzoek. Een historisch demograaf onderzoekt op verzoek van de VPRO de sterftecijfers onder de toenmalige meisjes in de Goede Herder en komt tot een opmerkelijke conclusie.

De serie vertelt het verhaal vanuit het perspectief van beide partijen. Voor het eerst reageert de Goede Herder voor de camera. Voor de kloosterorde staat er tijdens het proces veel meer dan alleen haar imago op het spel, wanneer zij schuld erkennen kan er een lawine van rechtszaken volgen. In Nederland gaat het om 20.000 meisjes en wereldwijd om enkele honderdduizenden.

Waarom komt dit nu pas boven water en keek Nederland zo lang weg? Britta Hosman: ‘Ik kende het verhaal uit Ierland, jonge meisjes die moesten werken in wasserijen en naaiateliers. Dat het bij ons in Nederland niet anders was, dat maakt veel los. Hoe gaan wij om met ons verleden waarom worden sommige verhalen niet verteld of zo slecht gehoord?’

WEKELIJKS VANAF MAANDAG 3 JUNI

NPO 2, NPO START EN 2DOC.NL 20.25