-’s Gravenhage- Oude wijn in nieuwe zakken. Vervangend minister Ruben Brekelmans (VVD) laat in Tweede Kamerdebat zien dat internationaal recht en internationale verdragen hem geen knip voor de neus waard zijn. Steun voor Israël gaat boven alles.
Met het aftreden van demissionair minister Caspar Veldkamp (NSC), vrijdagavond, is het laatste minieme vleugje hoop vervlogen dat Nederland op korte termijn nationale maatregelen gaat nemen tegen Israël om de genocide in Gaza te stoppen.
Veldkamp verweet de linkse oppositie en hulporganisaties in aanloop naar zijn vertrek ‘unfaire kritiek’. Hij had wel degelijk maatregelen tegen Israël willen nemen, maar werd tegengewerkt binnen het kabinet. Maar daarmee probeerde hij vooral zijn eigen gezicht te redden. Veldkamp heeft gedurende zijn ministerschap tal van mogelijkheden gehad om te laten zien dat hij oorlogsrecht, internationale verdragen en de Verenigde Naties ter harte neemt, maar keer op keer schermde hij Israël af van het ondervinden van consequenties voor het plegen van genocide.
Na Veldkamps vertrek werd het debat over Gaza afgemaakt met vervangend demissionair minister van Buitenlandse Zaken Ruben Brekelmans (VVD). Die deed geen enkele toezegging om het internationaal recht na te leven en het Israël zelfs maar een béétje moeilijk te maken in de uitvoering van de genocide. De meerderheid van de Tweede Kamer vond dat best: geen enkele motie die opriep tot welke maatregel tegen Israël dan ook, werd aangenomen.
Dader van genocide blijft buiten schot
De moties die het wel redden, gingen met name over Hamas. Samengevat vindt een meerderheid in de Tweede Kamer dus níet dat de genocide moet worden gestopt, maar wél dat, onder andere, Hamas ‘vernietigd moet worden’ en er ‘aanvullende sancties’ tegen de organisatie genomen moeten worden. Het is niet uit te leggen: terwijl de Palestijnen in Gaza letterlijk in hun voortbestaan worden bedreigd door Israël, houdt de Kamer de dader volledig buiten schot en richt zich vrijwel uitsluitend tegen de Palestijnen zelf.
De overblijvende partijen in het demissionaire kabinet hebben óf nog helemaal niet nagedacht over maatregelen (BBB), óf willen alles via de vleugellamme Europese Unie spelen (VVD). In lijn daarmee raadde demissionair minister Brekelmans, die ook demissionair minister van Defensie is, alle moties af die opriepen tot werkelijke stappen tegen Israël. Wat Brekelmans door Kamerleden Kati Piri (GroenLinks/PvdA), Sarah Dobbe (SP), Esther Ouwehand (Partij voor de Dieren), Stephan van Baarle (DENK) en Jan Paternotte (D66) ook werd gevraagd, zijn antwoord bleef: eerst maar eens in Europa proberen, daarna kijken we verder. Hij wilde zelfs geen toezeggingen doen de voorbereidingen voor nationale maatregelen alvast in gang te zetten.
VVD en BBB lieten met hun weigering om stappen van betekenis te nemen, opnieuw zien dat ze het internationaal recht aan hun laars lappen. Het Genocideverdrag verplicht landen om alles te doen om een genocide te voorkomen of te stoppen. Veldkamp was na druk uit de Tweede Kamer bereid eindelijk met ‘aanvullende’ maatregelen tegen Israël te komen, al was onduidelijk welke precies. Donderdag, tijdens het eerste deel van het debat, had hij een motie van Jan Paternotte (D66), medeondertekend door GroenLinks-PvdA, NSC, CDA, SP, Volt en Partij voor de Dieren, om de handel met illegale nederzettingen te verbieden, ‘sympathiek’ genoemd. Maar BBB en VVD wilden er niet aan. Zo’n verbod is overigens niet slechts ‘sympathiek’, maar een keiharde vereiste onder internationaal recht.
Van der Burg houdt overtuigd vast aan medeplichtigheid
VVD-woordvoerder Eric van der Burg deed donderdag opnieuw laatdunkend over maatregelen die Nederland buiten Europees verband om zou kunnen nemen. Dat deed hij ook al tijdens het commissiedebat twee weken geleden. Hij hamert op gezamenlijke Europese stappen, maar daar laten vooral Hongarije en Duitsland het afweten.
Een hele reeks maatregelen die Nederland zelfstandig zou kunnen nemen en die Nederland écht een voorloper in Europa zouden kunnen maken, veegde Van der Burg consequent van tafel. Het gaat bijvoorbeeld om een verbod op handel met de illegale nederzettingen, maar ook om een wapenembargo tegen Israël, of het nemen van de beslissing aan te sluiten bij de zaak die Zuid-Afrika tegen Israël aanspande bij het Internationaal Gerechtshof.
BBB-woordvoerder Henk Vermeer antwoordde donderdag ontluisterend op de vraag van SP-parlementariër Sarah Dobbe naar de gedachten van BBB over maatregelen tegen Israël. Hij zei: ‘Wij hebben daar op dit moment zelf niet over nagedacht. Wij wachten af welke voorstellen er komen. Ik kan er niks mooiers van maken.’ Lelijker wordt het inderdaad niet: BBB heeft bijna twee jaar na het begin van de genocide in Gaza, met inmiddels naar schatting richting de 100.000 directe doden door Israëlisch geweld en een oplopend aantal door Israëls blokkade doodhongerende Palestijnen in Gaza, blijkbaar nog geen gedachte verspild aan de vraag wat ertegen te doen.
Steun aan Israël gaat over lijken
Gisteravond werden ook twee moties aangenomen die niet over Hamas gingen. Eentje riep de regering ertoe op er bij Israël op aan te dringen internationale journalisten en waarnemers toe te laten in de Gazastrook. Daar zit een addertje onder het gras. De Israëlische premier Netanyahu wil dat er ‘veel journalisten’ Gaza ingaan, maar dan op een georganiseerde toer om de ‘overwinning’ in beeld te laten brengen. Echt urgent is de vrije, veilige toegang van onafhankelijke journalisten die zelf bepalen welk verhaal ze willen verslaan, en het waarborgen van de veiligheid van de Palestijnse journalisten die in Gaza zelf onvermoeibaar en met gevaar voor eigen leven verslag doen van de genocide. Israël heeft in de afgelopen twee jaar al meer dan 200 Palestijnse journalisten gedood, maar dáár hoor je de Kamermeerderheid niet over. Zelfs het massaal vermoorden van journalisten blijkt geen reden om een onvertogen woord over Israël te uiten.
De andere aangenomen motie vraagt de regering er bij Israël op aan te dringen hulporganisaties ongehinderde toegang tot Gaza te geven om de meest zorgbehoevenden in Gaza, ‘zoals jonge kinderen en zwangere vrouwen’, te verzorgen. Over minder jonge kinderen, niet-zwangere vrouwen, en over mannen, rept de motie niet .
Daarbij zijn dergelijke oproepen ruimschoots gedaan in de afgelopen 22 maanden. Israël negeert het. Het staat geen ongehinderde toegang voor hulporganisaties toe. Sterker, het maakt hulpverleners en -konvooien tot doelwit. Het is al lang duidelijk dat een oproep, of ergens op aandringen, alleen waarde heeft als er consequenties aan worden verbonden. Zo niet, is het puur voor de bühne en geeft het Israël een vrijbrief door te gaan met het vernietigen van de Gazastrook en uitmoorden van Palestijnen.
En dat is waar de Kamer wederom voor heeft gekozen.
