Overheid neemt maatregelen om digitale continuïteit te versterken

🔊 Lees voor

-’s Gravenhage- De rijksoverheid is kwetsbaar voor acute en langdurige uitval van ICT-dienstverlening. Dat blijkt uit het rapport ‘Van kwetsbaar naar weerbaar’ van ABDTOPConsult dat is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. De rijksoverheid neemt daarom maatregelen om de continuïteit van cruciale digitale diensten beter te borgen. De urgentie is hoog: zonder ingrijpen nemen de risico’s op maatschappelijke ontwrichtingen bij verstoringen in ICT-systemen toe.

Digitale afhankelijkheid

Nederland behoort tot de koplopers in Europa op het gebied van digitalisering. Tegelijkertijd maakt die afhankelijkheid van ICT de overheid kwetsbaar. Diensten op het gebied van zorg, veiligheid, rechtspraak en inkomensvoorziening zijn sterk afhankelijk van externe ICT-leveranciers. Uitval van één leverancier kan verstrekkende gevolgen hebben voor de samenleving als geheel.

Kwetsbaarheid

Het rapport concludeert dat overheidsorganisaties onvoldoende zijn voorbereid op acute en langdurige uitval. Kennis en regie over ICT-risico’s is versnipperd en soms onvoldoende. Terugvalopties en noodmaatregelen ontbreken of zijn onvoldoende getest. Geopolitieke ontwikkelingen vergroten de risico’s op uitval. Acties van de individuele overheidsorganisaties en van de overheid als geheel zijn noodzakelijk.

Staatssecretaris Van Marum van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties: “De les is helder: we moeten niet alleen vertrouwen op technologie, maar ook voorbereid zijn als technologie faalt. Dit rapport laat zien dat we nú in actie moeten komen. Als we echt stappen willen maken, is er een substantiële financiële bijdrage nodig. Onder meer om rijksfaciliteiten te bouwen die de overheid minder kwetsbaar maken voor ICT-risico’s met betrekking tot leveranciers, geopolitieke ontwikkelingen en cyber.  Dit vraagt om een gezamenlijke investering, zowel publiek als privaat. Burgers en bedrijven moeten kunnen rekenen op een betrouwbare digitale dienstverlening van de overheid.”

Van rapport naar actie

De onderzoekers doen verschillende aanbevelingen om de digitale weerbaarheid te versterken. Deze worden opgenomen in het plan van aanpak voor digitale weerbaarheid.
Acties zijn onder meer:

• Opzetten van een ‘Competence Centre’ voor IT-sourcing.
• Onderzoeken van de mogelijkheid voor terugvalfaciliteiten in noodsituaties.
• Actualiseren van de rijksbrede IT-sourcingstrategie waarbij een expliciete risico-afweging centraal staat.
• Inrichten van centrale monitoring voor het proactief volgen van leveranciers en marktontwikkelingen om tijdig te kunnen ingrijpen bij dreigende acute en langdurige uitval van ICT-diensten.

Samenhang

Het vergroten van de digitale weerbaarheid en het actualiseren van de overheidsbrede IT-sourcingstrategie en bundelen van inkoopkracht zijn ook speerpunten in de Nederlandse Digitaliserings Strategie die het kabinet vorige maand lanceerde. Het plan van aanpak sluit aan op de Nationale Veiligheidsstrategie en nieuwe wetgeving op het gebied van weerbaarheid (Wet weerbaarheid kritieke entiteiten) en cyberveiligheid (Cyberbeveiligingswet) die eind 2025 ingaat. Het kabinet zet hiermee in op een betrouwbare en digitaal weerbare overheid.