-Vaticaanstad- Paus Leo XIV heeft zijn eerste -grote- interview gegeven aan de hoofdcorrespondent van magazine ‘Crux’, Elise Ann Allen. De Heilige Vader legt zijn rol als Paus uit en gaat in op wat hij verstaat onder synodaliteit. Hij benadrukt dat ieder mens trouw moet zijn aan zijn of haar roeping en ontkent dat die bestaat uit het democratiseren van de kerk.
In het interview voor zijn biografie blikt Paus Leo XIV terug op zijn wortels in de Verenigde Staten, zijn visie op synodaliteit als opening en tegengif voor polarisatie, en zijn waardering voor de kerk in Latijns-Amerika en met name voor Peru, een land waar hij in 1985 als missionaris aankwam.
Op de vraag wat het betekent om Paus te zijn, antwoordt hij vanuit een dubbel perspectief: dat van wereldleider en tegelijkertijd opvolger van Petrus: “Ik heb nog veel te leren. Er is één belangrijk gebied waar ik me zonder al te veel moeite in heb kunnen verdiepen, en dat is het pastorale aspect. Hoewel ik verrast ben door de respons, hoe positief het blijft, de band met mensen van alle leeftijden… Ik waardeer iedereen, wie ze ook zijn, met wie ze ook komen, en ik luister naar ze.
“Het compleet nieuwe aspect van deze functie is dat ik tot wereldleider ben benoemd. Het is een zeer publieke zaak; mensen weten van de telefoongesprekken of ontmoetingen die ik heb gehad met staatshoofden van verschillende regeringen over de hele wereld, in een tijd waarin de stem van de kerk een belangrijke rol speelt. Ik leer veel over hoe de Heilige Stoel al jaren een rol speelt in de diplomatieke wereld… Dat is allemaal nieuw voor mij in de praktijk. Ik volg de actualiteit al vele, vele jaren. Ik heb altijd geprobeerd op de hoogte te blijven, maar de rol van paus is zeker nieuw voor mij. Ik leer veel en ik voel me zeer uitgedaagd, maar niet overweldigd. In dat opzicht heb ik heel snel in het diepe moeten springen.”
Paus zijn is volgens Leo iets dat alleen kan met de genade van God; er is geen andere verklaring. De Heilige Geest is de enige manier om uit te leggen hoe ik voor dit ambt, ben gekozen. Vanwege mijn geloof, vanwege wat ik heb meegemaakt, vanwege mijn begrip van Jezus Christus en het Evangelie, heb ik gezegd: ja, hier ben ik. Ik hoop anderen in hun geloof te kunnen sterken, want dat is de meest fundamentele rol van de opvolger van Petrus.
Paus Leo XIV maakt onderscheid tussen de stem van de Heilige Stoel als pleitbezorger voor vrede en haar rol als bemiddelaar, die hij minder realistisch acht. Hij herinnert eraan dat de Heilige Stoel zich heeft uitgesproken voor vrede in Oekraïne en andere conflicten en erop heeft aangedrongen dat dit de enige uitweg is uit zinloos doden. Aan de andere kant stelt hij dat het Vaticaan een moeilijke, maar noodzakelijke neutraliteit nastreeft om dialoog te bevorderen. Hoewel hij de zwakte van multilaterale fora zoals de VN erkent, pleit hij voor het bouwen van bruggen via bilaterale en multilaterale gesprekken. Tot slot herhaalt hij zijn hoop op de mensheid en op het overwinnen van polarisatie, geweld en haat.
Over de polarisatie in de wereld en het verlies van de zin van het leven zegt hij: Ik denk dat het heel belangrijk is om dieper na te denken, om te proberen te begrijpen: waarom is de wereld zo gepolariseerd? Wat gebeurt er? Ik denk dat er veel factoren zijn die hiertoe hebben geleid. Ik pretendeer niet alle antwoorden te hebben, maar ik zie zeker de realiteit in sommige resultaten. De crisis van 2020 en de pandemie speelden zeker een rol, maar ik denk dat het eerder begon… Misschien heeft het verlies van een dieper begrip van de zin van het menselijk leven er op sommige plaatsen iets mee te maken, wat mensen op veel niveaus heeft beïnvloed. De waarde van het menselijk leven, van het gezin en van de samenleving. Als wij het gevoel voor die waarden verliezen, wat doet er dan nog toe?
Daarbij komen nog andere factoren, waarvan ik er één zeer significant vind: de groeiende kloof tussen het inkomen van de arbeidersklasse en wat de rijksten verdienen. Zo verdienden CEO’s 60 jaar geleden vier tot zes keer meer dan de gemiddelde werknemer; het laatste cijfer dat ik zag, was 600 keer meer. Gisteren werd bekend dat Elon Musk de eerste biljonair ter wereld wordt. Wat betekent dat en wat zit erachter? Als dat het enige is wat vandaag de dag waarde heeft, dan zitten we in de problemen…
De Paus behandelt een van de belangrijkste kwesties die tijdens het vorige pontificaat aan de orde zijn gekomen: synodaliteit. Hij legt uit wat hij daaronder verstaat: Synodaliteit is een houding, een openheid, een bereidheid om te begrijpen. Nu we het toch over de Kerk hebben, betekent dit dat elk lid van de Kerk een stem heeft en een rol te spelen heeft door middel van gebed, reflectie en een proces. Er zijn veel manieren waarop dit kan gebeuren, maar de essentie is dialoog en wederzijds respect. Mensen samenbrengen en die relatie, die interactie, dat creëren van ontmoetingsmogelijkheden begrijpen, is een belangrijke dimensie van hoe we ons leven als Kerk leven. Sommigen voelden zich erdoor bedreigd. Soms denken bisschoppen of priesters: ‘Synodaliteit gaat mijn gezag wegnemen.’ Maar dat is niet waar synodaliteit over gaat, en misschien is hun idee van gezag een beetje misplaatst of misplaatst. Ik denk dat synodaliteit een manier is om te beschrijven hoe we samen kunnen komen, een gemeenschap kunnen zijn en als Kerk gemeenschap kunnen zoeken, zodat het een Kerk is die zich niet primair richt op een institutionele hiërarchie, maar op een gevoel van ‘wij samen’, ‘onze Kerk’. Ieder mens heeft zijn eigen roeping, of het nu priesters, leken, bisschoppen, missionarissen of gezinnen zijn. Iedereen met een specifieke roeping die hem is gegeven, heeft een rol te spelen en iets bij te dragen, en samen zoeken we naar manieren om te groeien en op weg te gaan als Kerk.
Hij gelooft dat synodaliteit, begrepen als dialoog, een voorbeeld kan zijn voor de wereld: “Het is een houding waarvan ik denk dat die de wereld van vandaag veel kan leren. Zojuist hadden we het over polarisatie. Ik denk dat dit een soort tegengif is. Ik denk dat het een manier is om enkele van de grootste uitdagingen waar we vandaag de dag voor staan, het hoofd te bieden. Als we naar het evangelie luisteren, er samen over nadenken, en proberen samen vooruit te komen, naar elkaar luisteren, proberen te ontdekken wat God ons vandaag te zeggen heeft, dan valt daar veel te winnen.”
Ten slotte sluit hij uit dat synodaliteit democratie is: Ik hoop oprecht dat het proces dat lang vóór de laatste synode begon, in ieder geval in Latijns-Amerika – ik sprak over mijn ervaring daar. Een deel van de Latijns-Amerikaanse Kerk heeft echt bijgedragen aan de universele Kerk – ik denk dat er grote hoop is als we kunnen voortbouwen op de ervaring van de afgelopen jaren en manieren vinden om samen Kerk te zijn. Het gaat er niet om de kerk te transformeren tot een soort democratische regering, want als wij naar veel landen in de wereld van vandaag kijken, is democratie niet per se een perfecte oplossing voor alles. Maar het respecteren en begrijpen van het leven van de kerk voor wat het is, en zeggen: ‘We moeten dit samen doen.’ Ik denk dat dat een geweldige kans biedt voor de kerk en voor de kerk zelf om zich te verhouden tot de rest van de wereld. Sinds het Tweede Vaticaans Concilie denk ik dat dat belangrijk is geweest, en er is nog veel meer te doen.
Het ganse gesprek met de Paus kunt u in onderstaande video terugzien:
