-Vaticaanstad- Tijdens zijn eerste ‘echte’ optreden als Paus betreurde Leo XIV de “dramatische bijwerkingen” van een gebrek aan geloof en riep op om zelfs in moeilijke omstandigheden van het geloof te getuigen. De zin van het leven gaat verloren, genade wordt vergeten en de menselijke waardigheid wordt “op de meest dramatische manieren” geschonden, aldus de nieuwe Pontifex. Vrijdag hield hij een preek voor het College van Kardinalen tijdens een dienst in de Sixtijnse Kapel. Verder noemde hij “de crisis van het gezin en de vele andere wonden waaronder onze samenleving niet onaanzienlijk lijdt.”
Robert Francis Prevost (69) mag sinds donderdag leiding geven aan 1,4 miljard katholieken, aantal groeiend. De voormalige leider van de Augustijner Orde is de eerste in Amerika geboren geestelijke die het Pausambt bekleedt. Hij heeft ook de Peruaanse nationaliteit omdat hij negen jaar lang bisschop in Peru was. Net als zijn voorganger Franciscus, die hem in 2023 benoemde tot hoofd van het Vaticaanse bureau voor bisschoppelijke benoemingen, droeg de nieuwe Paus eenvoudige, zwarte leren schoenen tijdens de liturgie in de Sixtijnse Kapel en geen rode Prada-weelde. De lezingen werden in het Engels en Spaans gegeven, de voorbeden in het Italiaans.
Vertrouwen
Aan het begin van zijn preek, citeerde hij uit het Nieuwe Testament en tweemaal ook uit teksten van het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965). Leo XIV sprak voor het eerst sinds zijn verkiezing spontaan een paar woorden in het Engels en herinnerde hij de kardinalen aan de wonderen en gaven van God. “U hebt mij geroepen om dit kruis te dragen en deze missie te vervullen,” zei de Paus. Hij liet weten op iedere kardinaal te vertrouwen.
Atheïsme
Leo XIV ging verder in op de uitdagende situatie waar christenen wereldwijd mee te maken hebben. “Tegenwoordig wordt het christelijk geloof vaak gezien als iets absurds, als iets voor zwakke en onintelligente mensen; in veel gevallen geeft men de voorkeur aan andere zekerheden, zoals technologie, geld, succes, macht en plezier”, aldus de Paus. Gelovigen worden soms “bespot, bestreden, veracht of op zijn best getolereerd en beklaagd”, terwijl Jezus wordt gezien als een soort “charismatische leider of superman”, niet alleen door ongelovigen, maar ook door veel gedoopte mensen, die daardoor uiteindelijk vervallen in “de facto atheïsme”. Maar ieder mens is geroepen, zoals Paus Franciscus vaak heeft geleerd, om getuigenis af te leggen van een vreugdevol geloof in Christus, zo stelde Leo XIV. Dit geldt ook voor de kerk als geheel.
Vanuit het standpunt van de paus is dit des te noodzakelijker omdat het gebrek aan geloof vaak dramatische bijwerkingen heeft, “zoals het verlies van de zin van het leven, het vergeten van barmhartigheid, de schending van de menselijke waardigheid op de meest dramatische manieren, de crisis van het gezin en vele andere wonden waaronder onze samenleving niet onbelangrijk lijdt.”
Het Pausambt klein maken
Als Paus en trouwe rentmeester wil hij de kerk omvormen tot “een reddende ark die door de golven van de geschiedenis vaart, een vuurtoren die de nachten van de wereld verlicht”, aldus Leo XIV. Dit wordt niet zozeer bereikt door de grootsheid van haar bouwwerken of de pracht en praal van haar gebouwen of liturgie, maar door de heiligheid van de leden van het Volk van God.
Daarmee wil hij zich in zijn ambt klein maken om Christus op de voorgrond te plaatsen, aldus Leo XIV. Allen die een leiderschapsfunctie in de kerk uitoefenen, worden opgeroepen om “te verdwijnen, zodat Christus blijft, om zichzelf klein te maken, zodat Hij gekend en verheerlijkt kan worden, om zich volledig te wijden aan het waarborgen dat niemand de kans mist om Hem te kennen en lief te hebben.”
Leo XIV zei in dit verband dat hij als opvolger van Petrus geroepen was om de hele kerk in liefde te leiden. Zoals het Vaticaanse nieuwsportaal “Vatican News” specifiek opmerkte, nam hij een beroemde formulering van Sint Ignatius van Antiochië over, namelijk dat de rooms-katholieke kerk “voorbeeld van liefde moet zijn” – een interpretatie van het Petrusambt welke vandaag de dag breed geaccepteerd lijkt te zijn in de oecumene en die Franciscus ook bepleitte in zijn eerste toespraak na de verkiezing in 2013.
