Paus naar Cyprus en Griekenland

Paus wil 50 vluchtelingen meenemen naar Rome

Alle media-aandacht voor het Europese vluchtelingenprobleem was de afgelopen weken gericht op de grens tussen Wit-Rusland en Polen en op het Kanaal. Daarmee is de situatie van de tienduizenden vluchtelingen en migranten, die aan­komen op de Griekse eilanden en op Cyprus, naar de achtergrond verdrongen. Paus Franciscus wil weer aandacht voor hen opeisen met een bezoek aan ­het Cypriotische Nicosia, Athene en het eiland Lesbos.

Zijn gedachten, zei hij vorige week al in een videoboodschap, gaan naar “diegenen in die de voorbije jaren, en vandaag nog altijd, vluchten voor oorlog en armoede, landen op de kusten van het continent en elders en die geen gastvrijheid genieten maar vijandigheid ervaren en zelfs uitbuiting. Ook zij zijn onze broeders en zusters”, aldus de Heilige Vader. “Hoevelen hebben hun leven verloren op zee? De Middellandse Zee is vandaag een groot kerkhof.”

“Mijn gedachten gaan naar diegenen die vluchten voor oorlog en armoede, en die geen gastvrijheid genieten maar vijandigheid ervaren en zelfs uitbuiting” Paus Franciscus 

De Paus is daarmee niet aan zijn eerste veelbesproken reis toe. In 2016, op het hoogtepunt van de ­Syrische vluchtelingencrisis in ­Europa, bezocht hij Lesbos al. Op de terugweg nam hij toen drie Syrische Moslimfamilies in zijn vliegtuig mee naar het Vaticaan, om zo een beetje bij te dragen aan de spreiding van vluchtelingen in ­Europa. Afgelopen voorjaar bezocht de Paus Irak, ook een van de grote herkomstlanden van vluchtelingen. Deze week wil hij vanuit Cyprus een vijftigtal vluchtelingen een nieuwe thuis geven in Rome.

Klooster in niemandsland

Na zijn aankomst op Cyprus, gistermiddag, blijft de Paus DV tot ­zaterdagmorgen op het hopeloos verdeelde ­eiland. Daar waren ‘vluchtelingen’ tot voor kort synoniem voor de oorlogsslachtoffers van het militaire conflict in 1974 dat Cyprus tot op de dag van vandaag in ­tweeën splijt. Franciscus zal zelf overnachten in een Franciscaans klooster in de bufferzone tussen wat gemeenzaam ‘Grieks- en Turks-Cyprus’ wordt genoemd.

Het eiland ervaart pas sinds kort een nieuwe vluchtelingen­crisis en claimt nu het grootste aantal asielaanvragen per inwoner van alle EU-landen te hebben. Dit jaar zijn er zo’n tienduizend aanvragen, op een bevolking van nog geen miljoen mensen. Daar komen nu elke maand, ondanks de reisbeperkingen door Covid-19, zo’n duizend bij.

‘Groene lijn’

Nieuwe migranten en vluchtelingen arriveren er vanuit Turkije of met legale studentenvisa – steeds vaker ook uit diep in Afrika – en steken dan illegaal de ‘Groene Lijn’ tussen de twee landsdelen over. In principe is dat een militaire zone die ook sinds 1974 wordt bewaakt door de VN-blauwhelmen, maar met zijn 180 kilometer blijkt de Groene Lijn poreuzer dan soms wordt gedacht.

In tegenstelling tot de situatie in Griekenland – dat President Erdogan van Turkije er ge­regeld van beschuldigt de vluchtelingen te ‘instrumentaliseren’ – lijkt de nieuwe ‘migratiestroom’ in Cyprus ook meer een kwestie van recent ontdekte opportuniteit dan van politiek. Alleen is Cyprus, als eiland, geen transitland maar veeleer een doodlopende straat.

“Alleen al met zijn 3,6 miljoen Syrische vluchtelingen zou Turkije het eiland Cyprus kunnen overspoelen, als het dat wil”, zegt Corina Drousiotou van de NGO Cyprus ­Refugee Council. “Het lijdt geen twijfel dat het stoppen van migranten geen topprioriteit is voor Turkije”, aldus Drousiotou, maar als Ankara echt zou willen, zouden de cijfers veel hoger zijn.

Zaterdag reist Paus Franciscus vanuit Cyprus naar Griekenland, waar hij zondag opnieuw Lesbos bezoekt. Onderstaand een kort video-overzicht van het Pausbezoek van gisteren>