Rijksmuseum en Galleria Borghese presenteren Metamorfosen

-Amsterdam- Passie, verlangen, lust, jaloezie, list en bedrog. Zelden heeft een tekst uit de oudheid zoveel kunstenaars geïnspireerd als de Metamorfosen van Ovidius. In de grote voorjaarstentoonstelling Metamorfosen wedijveren kunstenaars als Titiaan, Correggio, Cellini, Caravaggio, Rubens, Rodin, Brancusi, Magritte en Bourgeois in hun artistieke verbeeldingskracht met een van de grootste dichters uit de klassieke oudheid. Ruim 80 topstukken komen samen uit musea en collecties wereldwijd. Deze uitzonderlijke tentoonstelling wordt gemaakt in nauwe samenwerking met Galleria Borghese in Rome.

De tentoonstelling is van 6 februari tot en met 25 mei 2026 in het Rijksmuseum te zien. Aansluitend is in Galleria Borghese de tentoonstelling in een andere samenstelling te zien van 22 juni tot en met 20 september 2026. Metamorfosen in het Rijksmuseum wordt mede mogelijk gemaakt door The Bennink Foundation, Rijksmuseum International Circle en Rijksmuseum Patronen.

Hoogtepunten

Voor deze tentoonstelling komen ruim 80 internationale topstukken uit alle eeuwen en van verschillende media samen; van schilderijen, beeldhouwwerken, edelsmeedkunst, keramiek tot hedendaagse fotografie en videokunst. Hoogtepunten zijn Titiaans Danaë, geschilderd voor koning Philips II van Spanje, Tintoretto’s Minerva en Arachne, Correggio’s iconische Jupiter en Io, zijn Ganymedes én zijn Danaë, alle drie geschilderd voor de hertog van Mantua, maar ook Caravaggio’s Narcissus en Rodins marmeren Pygmalion naast de geschilderde versie van Gérôme. Drie van Arcimboldo’s samengestelde, groteske gezichten worden getoond. Ook is de levensgrote bronzen Perseus met het hoofd van Medusa, gemaakt door de Nederlander Hubert Gerhardt voor de hertog van Beieren, voor het eerst samen te zien met zijn voorbeeld, het model van Cellini’s beroemde Perseus.

Bijbel voor kunstenaars

De Romeinse dichter Publius Ovidius Naso (43 v.Chr.-17 n.Chr.) schreef zijn Metamorfosen in het jaar 8 na Christus. In dit grootse epische werk beschreef hij een wereld vol gedaantewisselingen van goden en mensen in dieren, planten of stenen. Niet voor niets noemde Karel van Mander het werk in zijn Schilder-boeck uit 1604 een ‘Bijbel voor kunstenaars’. Die typering is niet overdreven, want na de Bijbel waren de Metamorfosen eeuwenlang een van de belangrijkste, niet aflatende bronnen voor schilders, beeldhouwers, graveurs, componisten, schrijvers en dichters. En die invloed strekt zich uit tot het heden.

Metamorfosen

‘Alles verandert continu, maar niets verdwijnt helemaal’ dat is de boodschap die Ovidius opschreef in zijn Metamorfosen. In het gedicht worden goden dieren, veranderen nimfen in bomen, verstenen mensen en worden stenen mensen. Veel verhalen gaan over de omgang van goden en stervelingen. Liefde speelt een grote rol, lang niet altijd met wederzijdse instemming. Geweld en bedrog komen bovendien geregeld om de hoek kijken. De tentoonstelling belicht de verbeelding van verschillende iconische fabels, zoals de schepping van de kosmos en de wereld uit de vormeloze chaos, het verhaal van de weefster Arachne die door de jaloerse godin Minerva in een spin wordt getransformeerd om eeuwig haar webben te weven of de affaires van Jupiter, de oppergod, die zich keer op keer moest vermommen om zijn jaloerse echtgenote Juno én zijn slachtoffers om de tuin te leiden. Zo vinden we hem als stier, zwaan, gehuld in een nevel of als een regen van goud.

Boek

De catalogus komt in samenwerking met Galleria Borghese in Rome tot stand en verschijnt in drie talen, Nederlands, Engels en Italiaans. In het boek worden alle werken in beide tentoonstellingen besproken, begeleid door diverse essays van Nederlandse en Italiaanse specialisten. Vormgeving is in handen van Irma Boom Office.

Ontwerp

De tentoonstelling in het Rijksmuseum wordt vormgegeven door Aldo Bakker.

Foto kop artikel: Caravaggio, Narcissus, c. 1600, Palazzo Barberini, Rome.