-Keuken/Vaticaanstad- Paus Leo XIV moet beslissen of kardinaal Woelki van Keulen nalatig heeft gehandeld bij de behandeling van gevallen van misbruik. De Adviesraad voor Slachtoffers van de Duitse bisschoppenconferentie heeft een klacht ingediend op grond van het kerkelijk recht.
De klacht die de gedupeerden tegen kardinaal Rainer Maria Woelki van Keulen hebben ingediend, verwijst naar de regels van het kerkelijk recht, niet naar het staatsrecht. “Uiteindelijk hopen we dat de verantwoordelijken in Rome en de Paus dergelijk gedrag van de kardinaal onacceptabel zullen vinden en zullen ingrijpen”, zei Siepmann tijdens een persconferentie.
“Alle vertrouwen verloren”
Samen met de elf andere leden van de adviesraad diende de arts de klacht in, die openbaar gemaakt werd door dagblad ‘Kölner Stadt-Anzeiger’. De klacht stelt dat er geen enkel vertrouwen meer is dat onder leiding van kardinaal Rainer Maria Woelki misbruik zonder medelijden met de daders zal worden onderzocht. Het onderzoek in het aartsbisdom Keulen lijkt vooral de zelfbescherming van de kardinaal te dienen.
De klacht heeft betrekking op Woelki’s optreden in de omgang met seksueel misbruik door priesters van het aartsbisdom. “Voor ons als getroffenen”, aldus de klacht, “is het gedrag van de kardinaal niet alleen onbegrijpelijk. Zijn ogenschijnlijke gebrek aan inzicht in zijn eigen wangedrag en ernstige tekortkomingen is ook pijnlijk en traumatiserend.”
Onderzoek door het Vaticaan?
Een officiële commissie van de Duitse bisschoppenconferentie keert zich daarom tegen Woelki en roept voor het eerst Paus Leo XIV op om door het Vaticaan een onderzoek in te stellen.
De kerkrechtelijke klacht is gebaseerd op de resultaten van een onderzoek door het Openbaar Ministerie van Keulen. Hoewel het Openbaar Ministerie in mei de meineedprocedure tegen hem had geseponeerd in ruil voor een betaling van € 26.000, concludeerde het dat Woelki had gelogen en zijn zorgplicht had geschonden. Woelki daarentegen had de uitspraak van de rechtbank als bewijs gezien dat hij niet had gelogen en onschuldig was.
De inhoud van de klacht is nu dat de kardinaal zich onschuldig voordoet en dat het Openbaar Ministerie van Keulen dit moet tegenspreken. “Als Adviesraad voor Slachtoffers van de Duitse Bisschoppenconferentie dienen wij daarom formeel een klacht in tegen kardinaal Woelki en verzoeken wij om een kerkelijk vooronderzoek.” Het aartsbisdom Keulen zou cruciale documenten hebben achtergehouden in een ernstige zaak van misbruik.
Resumerend benadrukken de slachtoffers nogmaals dat het onderzoek van het Openbaar Ministerie heeft aangetoond “dat de aartsbisschop van Keulen zijn ambtsplichten op onverantwoordelijke en tegelijk onrechtmatige wijze heeft vervuld.”
Woordvoerder Siepmann herinnert zich ook een toespraak van de Paus kort na het begin van zijn ambtstermijn: “Hij maakte duidelijk dat misbruik geen plaats heeft in de kerk, dat misbruik moet worden onderzocht en aangepakt.” Haar hoop: “Dat Paus Leo onze zorgen zal aanpakken en zijn eerste uitspraken over het misbruik spoedig zal opvolgen met actie.”
Klacht heeft kans op succes
Thomas Schüller, hoogleraar kerkelijk recht in Münster, bekritiseert al jaren het gedrag van de kardinaal van Keulen. Volgens hem heeft de klacht van de gedupeerden een goede kans van slagen: “Want met verwijzing naar het onderzoek van het Openbaar Ministerie in Keulen kunnen zij aantonen dat kardinaal Woelki zijn fundamentele ambtelijke taken bij de behandeling van gevallen van seksueel geweld volgens het kerkelijk recht niet naar behoren heeft vervuld en daardoor in strijd met zijn plicht heeft gehandeld.
In het dagbladinterview zegt Schüller dat het cruciale punt was “dat deze klacht daadwerkelijk op het bureau van de nieuwe Paus, Leo XIV, terechtkomt. Hij is een bewezen expert op het gebied van het kerkelijk recht en kent de hele zaak-Rainer Woelki zeer goed.”
Zal de Paus het ontslag accepteren ?
In een ander geval, zegt kerkelijk jurist Schüller, heeft een klacht van een adviesraad voor de betrokkenen er al toe geleid dat een bisschop gedwongen is af te treden: “Daarom vertrouw ik er in deze zaak volledig op dat de nieuwe Paus het verzoek tot aftreden van de kardinaal van Keulen eindelijk zal honoreren, conform de wet, omdat hij herhaaldelijk heeft verzuimd zijn officiële plichten volgens het kerkelijk recht te vervullen.”
Woelki bood in maart 2022 officieel zijn ontslag aan bij de toenmalige Paus Franciscus. Paus Franciscus had nog geen besluit genomen. Hij had de ontslagbrief in handen, zei Franciscus in een interview in juni 2022. Na de dood van Franciscus verklaarde Woelki dat hij met hem in het reine was gekomen en in het gesprek was aangemoedigd om door te gaan.
Woelki verrast
In een eerste reactie verwerpt de persdienst van het aartsbisdom Keulen de beschuldigingen van de adviesraad als “duidelijk ongegrond”. Ze waren “zeker onbedoeld gebaseerd op een reeks valse aannames en beschuldigingen, voortkomend uit een gebrek aan voldoende kennis van de feiten.”
Het onderzoek van het Openbaar Ministerie was niet bedoeld om duidelijkheid te verschaffen over de afhandeling van aangiften van mogelijke zedendelicten, de aangifte van daders en al helemaal niet om misbruik te onderzoeken, aldus de verklaring van het aartsbisdom. De toepassing van de in het rapport genoemde kerkelijke normen en regels is daarom uitgesloten. Kardinaal Woelki had graag gezien dat de auteurs een kritische gedachtewisseling met hem hadden gezocht.
