-Phnom Penh- Cambodja herdenkt vandaag haar eigen Holocaust met de Nationale Genocide Herdenkingsdag, een dag van rouw en herdenking ter ere van de bijna twee miljoen burgers die werden vermoord tijdens het regime van de communistische Rode Khmer (1975-1979), een van de bloedigste dictaturen van de 20e eeuw. Onder de gepleegde wreedheden valt vooral de doelbewuste poging van het regime op om het instituut van het gezin te vernietigen.
De beweging onder leiding van Pol Pot voerde een radicale revolutie door die streefde naar de schepping van een agrarische en collectivistische samenleving. Om dit te bereiken werden steden, sociale klassen, religie en ook het gezin afgeschaft. De traditionele familiestructuur werd gezien als een vijand van de revolutie en vervangen door een totale en exclusieve loyaliteit aan de staat.
Getuigenissen van overlevenden laten zien hoe tienduizenden families van elkaar werden gescheiden, tot slaaf gemaakt en vernederd. Kinderen werden bij hun ouders weggehaald en in heropvoedingskampen geïndoctrineerd. Vervolgens werden zij ingezet als burgerwachten voor de staat. Zij leerden dat zij hun eigen ouders moesten aangeven als zij tekenen van ‘verraad’ of ‘individualisme’ constateerden.
Huwelijken zijn niet langer een vrije keuze. Het regime organiseerde gedwongen massahuwelijken, waarbij de partners elkaar van tevoren niet eens kenden. Voortplanting werd uitsluitend gezien als een revolutionaire verplichting. Genegenheid en huwelijksleven waren ondergeschikt aan de wil van de partij.
“De vernietiging van het gezin was een van de grootste misdaden van de Rode Khmer: zij doodden niet alleen miljoenen, maar vernietigden ook iedere vorm van menselijkheid en naastenliefde”, legt Sokha Pech uit, historicus en directeur van het Tuol Sleng Museum, een voormalig martelcentrum van het regime.
Tegenwoordig worden religieuze ceremonies en symbolische evenementen gehouden op iconische locaties zoals het vernietigingskamp Choeung Ek en Tuol Sleng zelf.
Levenslange gevangenisstraf
In november 2018 veroordeelde een VN-rechtbank drie leden van de Rode Khmer tot levenslange gevangenisstraf wegens ‘genocide’:
Nuon Chea. bekend als Broeder Nummer 2 , ideoloog van het Pot Pot-regime, die stierf op 4 augustus 2019.
Khieu Samphan, 87, was van 1975 tot 1979 president van Democratisch Kampuchea, de staat gesticht door de Rode Khmer, hoewel zijn macht beperkt was. Hij leeft nog steeds en in 2022 heeft de rechtbank die hem berechtte zijn beroep afgewezen. Hij zal in de gevangenis sterven.
Kaing Guek Eav, beter bekend als Duch, was een van de meest gevreesde en beruchte leiders van het Rode Khmer-regime in Cambodja. Duch, geboren in 1942 en overleden in 2020, was de directeur van het detentie- en martelcentrum S-21 (Tuol Sleng), waar tussen 1975 en 1979 minstens 14.000 mensen werden gevangengezet, gemarteld en geëxecuteerd. Als bekeerling tot het christendom riep hij op tot de zwaarste straf voor zijn misdaden.
Religie
Tegenwoordig ziet men overal in Cambodja in oranje pijen geklede monniken, nonnen, boeddhabeelden en sierlijke wats (tempels). Ongeveer 95 % van de bevolking is er aanhanger van het Theravada-boeddhisme een zeer oude vorm van boeddhisme, die voornamelijk in Thailand, Myanmar, Laos, Cambodja en Sri Lanka wordt aangehangen. Het boeddhisme is geen godsdienst in de strikte zin van het woord. Boeddhisten zijn aanhangers van de leer van Siddhartha Gautama, een prins die zo’n 2500 jaar geleden in Noord-India een levensleer verkondigde, die in feite bedoeld was om het verstarde hindoeïsme van die tijd te hervormen. Hij bereikte in zijn leven de verlichting en ging de geschiedenis in als de Boeddha. Zijn levensleer zegt al dat het wel of niet bestaan van een god of goden feitelijk van ondergeschikt belang is voor de boeddhisten.
In Cambodja bestaat een kleine katholieke gemeenschap, die ongeveer 0,5 procent van de bevolking uitmaakt. Er zijn ongeveer 20.000 tot 25.000 katholieken in het land. De rooms-katholieke Kerk in Cambodja heeft een apostolisch nuntius.
