-Washington- Vanaf 26 juli zijn geestelijken in de staat Washington wettelijk verplicht om elk vermoeden van (kinder)misbruik te melden, ook als dit gemeld wordt in een biecht. Bisschop Thomas Daly van Spokane herinnert er echter aan dat een priester onder geen enkele omstandigheid het biechtgeheim mag schenden.
De staat Washington in de VS heeft een van de strengste wetten in het land aangenomen betreffende de plicht van geestelijken om mogelijke gevallen van (kinder)misbruik te melden. De nieuwe wetgeving, SB 5375 genaamd, werd op 2 mei ondertekend door gouverneur Bob Ferguson en bepaalt dat alle geestelijken melding moeten maken bij de autoriteiten wanneer zij gegronde redenen hebben om te vermoeden dat iemand het slachtoffer is geworden van misbruik of verwaarlozing. Deze verplichting geldt ook wanneer de informatie is verkregen in het kader van een sacramentele biecht of een andere vorm van vertrouwelijke geestelijke communicatie.
De wet treedt op 26 juli in werking en maakt een einde aan een uitzondering die priesters en andere religieuze leiders tot nu toe toestond om dergelijke feiten niet te melden als deze aan hen waren toevertrouwd onder het biechtgeheim. Met dit amendement wordt Washington een van de weinige staten in het land die geen enkele uitzondering kent op de verplichte meldplicht.
Volgens de nieuwe wettekst moet de communicatie met de autoriteiten “zo snel mogelijk” plaatsvinden, en in geen geval later dan 48 uur nadat het gegronde vermoeden is ontstaan. Het niet naleven van deze regel wordt gezien als een ernstig vergrijp en zal worden gestraft met een gevangenisstraf van maximaal een jaar of een boete van maximaal $ 5.000.
De wetgeving werd gesteund door de Democratische senator Noel Frame, afkomstig uit Seattle en overlevende van seksueel misbruik van kinderen. Volgens Frame is het doel van de wet om een gevaarlijk maas in de wet te dichten waardoor bepaalde religieuze instellingen volgens hem misbruik konden verdoezelen zonder juridische gevolgen. De parlementariër herinnerde eraan dat recente onderzoeksrapporten die zich richtten op Jehovah’s Getuigen en andere religieuze gemeenschappen, gevallen van misbruik aan het licht brachten die niet werden gemeld omdat deze alleen binnen religieuze kringen bekend waren.
Het wetsvoorstel werd aangenomen na jaren van vruchteloze wetgevingsdebatten en verschillende mislukte voorstellen. In eerdere versies werden uitzonderingen voorgesteld om de vertrouwelijkheid van de biecht te bewaren of om compromisformules te gebruiken. Ten slotte werd in de in 2025 aangenomen versie ervoor gekozen om elke vrijstelling van de meldplicht volledig te schrappen.
De kerk verzet zich
De reactie van de rooms-katholieke kerk in de VS is bijzonder kritisch. Bisschop Thomas Daly van het bisdom Spokane stelde dat geen enkele priester het zegel van het sacrament mag verbreken, zelfs niet als hij met gevangenisstraf wordt bedreigd. De Washington State Catholic Conference heeft zich op haar beurt verzet tegen de nieuwe regelgeving. Volgens haar is deze regelgeving in strijd met het grondwettelijke recht op vrije uitoefening van godsdienst, zoals gewaarborgd door het Eerste Amendement. Volgens het kerkelijk recht is het biechtgeheim absoluut en onschendbaar en leidt schending ervan automatisch tot excommunicatie.
Gevangenis of excommunicatie
Critici beweren dat deze wet priesters in een onmogelijke positie plaatst: of zij gehoorzamen de staatswet en riskeren excommunicatie, of zij blijven trouw aan hun religieuze overtuiging en krijgen te maken met strafrechtelijke vervolging. Bovendien waarschuwen zij dat deze verplichting de biecht kan ontmoedigen en het pastorale werk kan belemmeren, zonder dat dit een daadwerkelijke verbetering van bijvoorbeeld kinderbescherming garandeert.
De Kerk heeft al gewaarschuwd dat priesters zich niet aan die wet kunnen houden.
Voorstanders van de wet benadrukken juist dat religieuze leiders een vertrouwenspositie bekleden, die vergelijkbaar is met die van leraren, artsen of maatschappelijk werkers. Zij zijn allemaal wettelijk verplicht om vermoedens van misbruik te melden. Zij stellen dat het toestaan van uitzonderingen voor geestelijken ongelijkheid voor de wet creëert en een ondoorzichtige omgeving creëert waarin doofpotaffaires kunnen ontstaan. De realiteit is dat geen van deze beroepen beschermd wordt door het Eerste Amendement.
Vanuit juridisch oogpunt hebben sommige deskundigen erop gewezen dat de nieuwe wet geestelijken weliswaar verplicht om verdenkingen te melden, maar dat dit niet per se het recht wegneemt om niet voor de rechtbank te getuigen over bekentenissen, zoals vastgelegd in de huidige staatswet. Dit onderscheid kan van cruciaal belang zijn bij juridische uitdagingen.
Het zal uiteindelijk bij het Hooggerechtshof terechtkomen
In de nationale context markeert Washington’s besluit een opmerkelijk keerpunt. Tot nu toe rekent de staat zelfs geestelijken niet uitdrukkelijk tot de professionals met meldplicht. Na de goedkeuring van SB 5375 behoort het tot een kleine groep territoria, zoals Texas, Oklahoma en Rhode Island, die deze plicht opleggen zonder religieuze uitzonderingen te erkennen.
Hoewel gouverneur Ferguson, een praktiserend katholiek, zijn respect voor het geloof heeft uitgesproken – hij merkte bijvoorbeeld op dat zijn oom een jezuïetenpriester was – verdedigde hij de wet als een ‘directe en noodzakelijke’ maatregel om de veiligheid van minderjarigen voorop te stellen. Alles wijst erop dat het juridische en morele debat over deze maatregel zich nog lang zal voortslepen in de rechtbanken en uiteindelijk zal eindigen bij het Hooggerechtshof.
