Welke invloed hebben opleiding en inkomen van adoptieouders op hun kind?

Inkomen en opleiding

Welke invloed hebben inkomen en opleiding van adoptieouders op hun kinderen? Het is niet toevallig dat Lixin Lakeman deze onderzoeksvraag wilde beantwoorden. Ze kwam zelf als adoptiekind uit China naar Nederland. Het onderzoek verrichtte Lakeman in het kader van haar studie sociologie aan de Universiteit van Amsterdam. In eerste instantie liep ze daarvoor stage bij het CBS. Met behulp van survey- en CBS-registerdata richtte ze zich op de vraag in hoeverre adoptieouders hun sociaaleconomische status kunnen overdragen op hun geadopteerde kind. En in hoeverre verschilde dat ten opzichte van niet-geadopteerde leeftijdsgenoten? Dit onderzoek smaakte naar méér, want daarna besloot Lakeman ook haar afstudeerstage bij het CBS te doen. Het doel: nóg dieper gaande analyses, eveneens met behulp van survey- en registerdata.

Data van 3000 geadopteerden

Lakeman was altijd al geïnteresseerd in alles wat met adopties te maken had. ‘Maar het is moeilijk om er data over te vinden. Bij het CBS waren die data er gelukkig wel. Een belangrijke eerste bron waren CBS-data uit een survey onder interlandelijk geadopteerden. Ik heb de gegevens van 3000 geadopteerden geanalyseerd en die vervolgens vergeleken met data van niet-geadopteerde leeftijdsgenoten. Hierbij heb ik de samenhang bestudeerd tussen culturele en materiële hulpbronnen. Culturele hulpbronnen zijn bijvoorbeeld de opleidingsniveaus van de ouders. En bij materiële hulpbronnen moet je denken aan het huishoudinkomen.’

Belangrijkste bevindingen

Wat zijn Lakemans belangrijkste bevindingen? ‘Gebleken is dat geadopteerden profijt hebben van hoogopgeleide ouders. Zij behalen een hoger opleidingsniveau dan geadopteerden zonder hoogopgeleide ouders. Daarnaast concludeerde ik dat niet-geadopteerde leeftijdsgenoten gemiddeld nóg meer voordeel hebben van een hoogopgeleide ouder.’ Lakeman noemt diverse oorzaken voor de verschillen tussen geadopteerden en niet-geadopteerden: ‘Geadopteerden hebben geen genetische band met hun adoptieouders. Mogelijk spelen ook andere factoren een rol. Denk bijvoorbeeld aan de soms moeilijke omstandigheden waarmee het adoptiekind te maken heeft gehad in het land waar het geboren is. Ook discriminatie in het nieuwe thuisland vanwege een ander uiterlijk van het adoptiekind kan invloed hebben.’

China, Zuid-Korea en India

Tussen het inkomen van de adoptieouders en het opleidingsniveau van geadopteerden is geen samenhang, zo achterhaalde Lakeman. ‘Maar die samenhang bestaat er wel voor niet-geadopteerde leeftijdsgenoten. Ook blijken geadopteerden het beter te doen in het onderwijs wanneer zij op jongere leeftijd zijn geadopteerd en wanneer zij bijvoorbeeld uit China, Zuid-Korea of India komen.’

Geboortevolgorde en familiegrootte

Voor haar afstudeerscriptie verdiepte Lakeman zich nog verder in de situatie van geadopteerden. Dat was mogelijk omdat veel geadopteerden ook één of meerdere broertjes en zusjes hebben met een adoptieachtergrond. ‘Ik heb onderzoek gedaan aan de hand van familiedata van de 5000 geadopteerde broertjes en zusjes van de 3000 geadopteerden uit mijn eerste onderzoek. Daarbij heb ik onderscheid proberen te maken tussen het opleidingsniveau van de vader en het inkomen van de ouders en de geboortevolgorde en familiegrootte. Ook uit dit onderzoek blijkt een duidelijk verband tussen het opleidingsniveau van de vader en de invloed hiervan op het opleidingsniveau van de geadopteerden. Verder blijkt dat geadopteerden in het onderwijs vooral profiteren als ze minder broertjes en zusjes hebben. Als geadopteerden enig kind zijn hebben ze daar nóg meer voordeel van, terwijl deze samenhang voor niet-geadopteerden negatief is.’

Inzichten voor beleidsmakers

Lakemans afstudeerstage bij het CBS is inmiddels achter de rug. Medio september publiceert zij de resultaten van haar onderzoek in het wetenschappelijk tijdschrift ‘Mens & Maatschappij.’ Voor wie is haar onderzoek nu in het bijzonder van belang? ‘Voor beleidsmakers. Die kunnen in het algemeen gezinnen met ouders die een geringer opleidingsniveau en een geringer inkomen hebben beter ondersteunen. Dat geldt in het bijzonder voor adoptieouders met een minder hoog opleidingsniveau. Tevens geeft mijn onderzoek inzichten in een aantal belangrijke facetten van de ontwikkeling van geadopteerden in Nederland.’