-Rome- Het hoofd van de rooms-katholieke kerk overleed Tweede Paasdag op 88-jarige leeftijd. Wie zou de eerste Paus uit Latijns-Amerika kunnen opvolgen? Welke criteria spelen een rol? Een kort overzicht, dat in de komende dagen zal worden aangevuld.
Te midden van alle droefheid rond het overlijden van de immens populaire Paus Franciscus, rijst de vraag wie de eerste Latijns-Amerikaanse Paus zou kunnen opvolgen. Men zoekt iemand die kan verbinden, die mensen samen kan brengen, iemand die ook spiritueel gevormd is, die uit het Evangelie komt, zoals Paus Franciscus. Reinhard Marx is een Duitse kardinaal, vertrouweling van wijlen Paus Franciscus en stemgerechtigd tijdens het conclaaf. Hij rekent zichzelf niet als ‘papabile’. Maar heeft wel een duidelijke mening over de volgende Paus: “De weg is vooruit, niet achteruit”, aldus Marx en hij is ervan overtuigd dat dit ook voor een toekomstige Paus zal gelden.
Bij voorbaat al kritiek op sommige kandidaten
Er is al kritiek op enkele mogelijke kandidaten. Péter Erdö, Kevin Farrell, Víctor Fernández, Mario Grech, Robert Prevost en Luis Tagle werden gemeld als niet geschikt wegens onjuiste behandeling van gevallen van misbruik. De kritiek komt van NSAP, het ‘Overlevendennetwerk van door priesters misbruikte personen’. Het “Network of Survivors Abused by Priests” werd in 1989 in de Verenigde Staten opgericht en heeft een wereldwijd netwerk.
Maar wie zou Paus Franciscus dan wel kunnen opvolgen? Een overzicht:
Pietro Parolin
Pietro Parolin is sinds 2013 kardinaal-staatssecretaris van het Vaticaan en wordt beschouwd als een van de meest invloedrijke mannen binnen de Curie. Hij heeft Paus Franciscus onlangs meerdere malen vertegenwoordigd. De Italiaanse topdiplomaat werd in 1955 geboren in Schiavon in Noord-Italië, werd tot priester gewijd en trad in 1986 in dienst bij de diplomatieke dienst van de Heilige Stoel. Hij heeft gewerkt in onder andere Nigeria en Mexico. Naast zijn moedertaal Italiaans spreekt Parolin ook Frans, Engels en Spaans.
Parolin wordt gezien als een uterst bekwaam onderhandelaar en speelde een centrale rol in de toenadering van het Vaticaan tot China en Cuba. In 1990 voerde hij gesprekken met de communistische regering in Vietnam. In 2014 werd hij door Paus Franciscus tot kardinaal verheven en sindsdien is hij een van de sleutelfiguren in het buitenlandse beleid van het Vaticaan. De Italiaan staat bekend als iemand met veel macht. Anders kom je niet ver in de Curie. Hoe dan ook, hij zal nu een prominente rol spelen tijdens het conclaaf. Bij bookmakers staat met stip op plaats 1.
Matteo Zuppi
Matteo Zuppi is sinds 2022 voorzitter van de Italiaanse Bisschoppenconferentie en aartsbisschop van Bologna. Hij werd in 1955 in Rome geboren en behoort tot de oecumenische gemeenschap van Sant’Egidio, die bekend staat om haar vredesbemiddeling. Zuppi zet zich sterk in voor sociale rechtvaardigheid, interreligieuze dialoog, de integratie van migranten en de acceptatie van LHBTI’ers..
Paus Franciscus benoemde hem in 2019 tot kardinaal. In 2023 gaf hij hem een vredesmissie in de oorlog in Oekraïne. Hij wordt vaak gezien als een mogelijke kandidaat voor het Pausschap, omdat hij een progressieve, maar kerkelijk gewortelde lijn vertegenwoordigt.
Pierbattista Pizzaballa
Pierbattista Pizzaballa is sinds 2020 Latijns patriarch van Jeruzalem en is diplomatiek bemiddelaar tussen Israëliërs, Palestijnen en christenen in de regio. Pizzaballa werd in 1965 in Italië geboren en trad in 1984 toe tot de Franciscaanse orde. Hij studeerde ook Hebreeuws en Semitische talen in Jeruzalem. Als leider van de Franciscanen in het Heilige Land is hij al jarenlang op de hoogte van de uitdagingen waarmee christenen in de regio te maken hebben.
Pizzaballa zet zich in voor interreligieuze dialoog en het bevorderen van vrede tussen Israëliërs en Palestijnen. Zijn benoeming tot kardinaal in 2023 onderstreept het belang van het Heilige Land voor de universele kerk.
Peter Erdő
Peter Erdő werd in 1952 geboren in Boedapest, Hongarije en studeerde katholieke theologie en filosofie. In 1975 werd hij tot priester gewijd. In 2002 werd hij benoemd tot aartsbisschop van Esztergom-Boedapest en primaat van Hongarije. De kerkelijk jurist wordt gezien als een conservatieve intellectueel met een sterke invloed binnen de Hongaarse Kerk. Van 2006 tot 2016 was hij voorzitter van de Raad van Europese Bisschoppenconferenties.
In 2003 werd hij door Paus Johannes Paulus II tot kardinaal benoemd en werd hij meerdere malen als Pauskandidaat beschouwd. Erdő pleit voor het behoud van christelijke waarden in Europa en ondersteunt de Hongaarse regering bij morele en ethische kwesties.
Erdö had echter ook kritiek op de hervormingspogingen van Franciscus. Onder de conservatieven in het College van Kardinalen wordt verwacht dat zij zullen afwijken van de meer progressieve koers van Franciscus. Ze rekenen onder andere op de Hongaar.
Mario Grech
Sinds 2020 is Mario Grech secretaris-generaal van de Bisschoppensynode en daarmee een centrale figuur binnen de Wereldsynode. De kardinaal, afkomstig uit Malta, werd geboren in 1957 en was van 2005 tot 2020 bisschop van Gozo.
De kerkelijk jurist geldt als een belangrijke vertrouweling van Paus Franciscus en steunt zijn hervormingskoers. Grech zet zich in het bijzonder in voor een synodale kerk waarin leken een sterkere rol spelen. Ook in Duitsland verdedigde hij de eigen Synodale Weg en hij heeft vertrouwen in de Duitse bisschoppen in hun hervormingsproces. Zijn benoeming tot kardinaal in 2020 onderstreept het belang van synodaliteit voor de toekomst van de kerk.
Victor Manuel Fernández
Víctor Manuel Fernández wordt beschouwd als een van de naaste vertrouwelingen van Paus Franciscus; hij is ook Argentijn. Hij werd geboren in 1962 en werd in 1986 tot priester gewijd.
In 2023 werd Fernandez verheven tot kardinaal en datzelfde jaar benoemd tot prefect van het Dicasterie voor de Geloofsleer. Hij is daarom de hoogste bewaker van het geloof in het Vaticaan. Franciscus benoemde hem ook tot voorzitter van de Pauselijke Bijbelcommissie en de Internationale Theologische Commissie. Hij was rector van de Katholieke Universiteit van Argentinië en pleitte voor moderne theologie.
Zijn benoeming was controversieel omdat hij voorstander is van een openere interpretatie van de leer van de kerk. Als kardinaal en prefect staat hij voor een herinterpretatie van de geloofsleer in de geest van Paus Franciscus.
Luis Antonio Tagle
Sinds 2019 is Luis Antonio Tagle prefect van het Dicasterie voor Evangelisatie en daarmee een van de belangrijkste kardinalen voor de toekomst van de universele Kerk. De Filipijnse kardinaal, geboren in 1957, was voorheen aartsbisschop van Manilla en wordt vaak genoemd als mogelijke pauskandidaat. Al tijdens het laatste conclaaf werd hij als ‘papabile’ beschouwd.
Hij staat bekend om zijn nuchtere, emotionele preken en zijn betrokkenheid bij de armen. Tagle was lange tijd voorzitter van Caritas Internationalis en zet zich sterk in voor sociale rechtvaardigheid. Door zijn nauwe banden met Paus Franciscus is hij een van de belangrijkste hervormers van de kerk.
Tagle wordt herhaaldelijk genoemd als de meestbelovende kandidaat als de verkiezing in het conclaaf voor het eerst op een Aziaat valt. Hij heeft ook Chinese roots en kent Azië op zijn duimpje.
Fridolin Ambongo Besungu
Fridolin Ambongo Besungu is sinds 2018 aartsbisschop van Kinshasa en werd in 2019 tot kardinaal verheven. De kapucijn, geboren in Belgisch Congo in 1960, zet zich in voor sociale rechtvaardigheid en mensenrechten in zijn thuisland. Ambongo was bisschop van Bokungu-Ikela, aartsbisschop van Mbandaka-Bikoro en voorzitter van de bisschoppenconferentie van zijn land.
Hij is een belangrijke stem tegen corruptie en politieke repressie in de Democratische Republiek Congo. Het Openbaar Ministerie van de Democratische Republiek Congo is een onderzoek gestart tegen de aartsbisschop van Kinshasa naar aanleiding van uitspraken in preken en de media over de veiligheid en de regering van het land.
Hij is een van de Afrikaanse kardinalen die zich actief inzetten voor een sterkere rol van de kerk in sociale en politieke kwesties. Besungu heeft zich herhaaldelijk uitgesproken tegen het zegenen van homoseksuele stellen. “Het Afrikaanse continent ervoer dit als culturele kolonisatie door het Westen”, aldus Besungu over de verrassende zet van paus Franciscus.
Jean-Claude Hollerich
Net als Franciscus behoort Jean-Claude Hollerich tot de jezuïetenorde. Hollerich, geboren in 1958, streeft een progressieve koers na en wordt gezien als een voorstander van een open kerk die openstaat voor dialoog. Jean-Claude Hollerich is sinds 2011 aartsbisschop van Luxemburg en werd in 2019 door Paus Franciscus tot kardinaal benoemd. Hij was voorzitter van de Commissie van Bisschoppenconferenties van de EU (COMECE).
Hollerich speelt een centrale rol in de Wereldsynode en pleit voor hervormingen in de kerk. Hij kan zich getrouwde priesters voorstellen en misschien ook priesteressen. Zijn progressieve opvattingen over LGBTQ+-onderwerpen en de rol van vrouwen in de kerk maken hem een sleutelfiguur binnen de hervormingsbeweging.
Van 2018 tot 2023 was Hollerich voorzitter van de Commissie van de Europese Bisschoppenconferenties en trad hij op als bemiddelaar tussen landen in de omgang met vluchtelingen. In september 2024 ontving Jean-Claude Hollerich paus Franciscus in Luxemburg tijdens een van zijn laatste staatsbezoeken.
Jean-Marc Aveline
Jean-Marc Aveline groeide op in Marseille. Sinds 2019 is hij aartsbisschop van Marseille en in 2022 werd hij door Paus Franciscus tot kardinaal verheven. Aveline werd in 1958 in Algerije geboren en is de eerste kardinaal in de geschiedenis van Marseille. Aveline zet zich sterk in voor de interreligieuze dialoog, vooral met moslims. Hij pleit voor de integratie van migranten en sociale cohesie in Europa.
Zijn benoeming tot kardinaal onderstreept het belang van het Middellandse Zeegebied voor de kerk en haar sociale beleid. In 2023, een jaar na zijn benoeming tot kardinaal, herdacht Aveline samen met Paus Franciscus in Marseille de vluchtelingen die verdronken in de Middellandse Zee.
