Economisch beeld verslechtert in december

Leestijd: 4 minuten
Slechte start van 2024
Dinsdag 2 januari 2024 ~ 06:06 uur ~ Bron: Redactie Binnenland/CBS/Peter Hein van Mulligen ~ Beeld: MariaBode

-Heerlen- Het conjunctuurbeeld volgens de Conjunctuurklok van het CBS was in december negatiever dan in november, meldt het CBS. In de Conjunctuurklok van december presteerden 10 van de 13 indicatoren slechter dan hun langjarige trend.

De conjunctuurklok is een hulpmiddel voor het bepalen van de stand en het verloop van de Nederlandse conjunctuur. In de Conjunctuurklok komt vrijwel alle belangrijke economische informatie samen die het CBS tijdens de afgelopen maand c.q. het afgelopen kwartaal heeft gepubliceerd. Het conjunctuurbeeld volgens de Conjunctuurklok betreft een macro-economisch beeld en het gaat niet in gelijke mate op voor alle huishoudens, bedrijven of regio’s.

Consumentenvertrouwen minder negatief, producenten negatiever

Consumenten waren in december minder negatief dan een maand eerder. Hun vertrouwen lag echter nog ver onder het gemiddelde van de afgelopen twintig jaar. Het vertrouwen van producenten was in december daarentegen negatiever dan in november. Het producentenvertrouwen lag ook onder het gemiddelde van de afgelopen twintig jaar.

Consumptie huishoudens en export krimpen, investeringen groeien

Het volume (werkdaggecorrigeerd) van de goederenexport was in oktober 7,5 procent kleiner dan in oktober 2022. Vooral de uitvoer van voedings-en genotmiddelen, aardolieproducten en aardgas is gekrompen ten opzichte van een jaar eerder.

In oktober 2023 hebben huishoudens 0,2 procent minder goederen en diensten gekocht (voor koopdagen en prijsveranderingen gecorrigeerd) dan in oktober 2022. Ze kochten minder goederen, maar meer diensten.

In oktober 2023 was het volume van de investeringen in materiële vaste activa 2,5 procent groter dan een jaar eerder. Dat komt vooral doordat er meer is geïnvesteerd in gebouwen, infrastructuur en personenauto’s.

Productie industrie ruim 11 procent lager in oktober

De gemiddelde dagproductie van de Nederlandse industrie was in oktober 11,1 procent lager dan in oktober 2022. Ook in de voorgaande maanden van 2023 kromp de productie op jaarbasis. Van september op oktober daalde de productie met 0,5 procent.

Iets meer faillissementen in november

In november zijn, voor zittingsdagen gecorrigeerd, 7 meer bedrijven failliet verklaard dan in oktober. Dat is een stijging van 2 procent. De trend van het aantal faillissementen is ruim een jaar stijgend.

Prijzen koopwoningen bijna 1 procent lager in november

In november 2023 waren de prijzen van bestaande koopwoningen gemiddeld 0,9 procent lager dan in november 2022. De prijsdaling was opnieuw kleiner dan een maand eerder. Ten opzichte van oktober 2023 stegen de prijzen in november met 0,5 procent.

Minder vacatures, minder werklozen, meer gewerkte uren

Werknemers en zelfstandigen werkten in het derde kwartaal van 2023 in totaal ruim 3,6 miljard uur. Dat is, gecorrigeerd voor seizoensinvloeden, 0,4 procent meer dan een kwartaal eerder.

Voor het vijfde achtereenvolgende kwartaal waren er minder vacatures dan in het kwartaal ervoor. Eind september stonden er 416 duizend vacatures open, 12 duizend minder dan aan het einde van het tweede kwartaal.

De werkloosheid is in november licht gedaald, naar 3,5 procent van de beroepsbevolking. In november waren 357 duizend mensen werkloos. In de voorafgaande drie maanden daalde het aantal werklozen gemiddeld met 2 duizend per maand.

De omzet van uitzendbureaus en arbeidsbemiddeling steeg in het derde kwartaal 2023 met 0,5 procent in vergelijking met een kwartaal eerder.

Bbp daalde met 0,3 procent in derde kwartaal 2023

Volgens de tweede berekening van het CBS daalde het volume van het bruto binnenlands product (bbp) in het derde kwartaal van 2023 met 0,3 procent ten opzichte van het voorgaande kwartaal. Dit is het derde opeenvolgende kwartaal met krimp. De krimp in het derde kwartaal is vooral toe te schrijven aan een daling van de investeringen in vaste activa, een daling van de voorraadmutatie en een daling van de consumptie door huishoudens.

Producenten industrie negatiever in december

De producenten in de industrie waren in december negatiever dan in november. Het vertrouwen ging van -0,5 in november naar -3,4 in december, aldus het CBS. Dat is de laagste stand in ruim 3 jaar. Fabrikanten waren vooral pessimistischer over de orderportefeuille en de verwachte bedrijvigheid in de komende drie maanden.
Het producentenvertrouwen lag in december onder het langjarig gemiddelde van 1,0. Het vertrouwen bereikte in november 2021 de hoogste waarde (12,7). In april 2020 werd de laagste waarde (-28,7) genoteerd.

Vooral negatiever over orderportefeuille en verwachte bedrijvigheid

Producenten waren in december vooral negatiever over de orderpositie en de verwachte productie in de komende drie maanden. Ook over de voorraden gereed product waren ze negatiever.

Alle deelindicatoren van het producentenvertrouwen waren negatief. Het aantal producenten dat de orderpositie groot acht, was kleiner dan het aantal dat de orderportefeuille klein vindt, gelet op de tijd van het jaar. Het aantal producenten dat verwacht dat hun productie de komende drie maanden zal toenemen was kleiner dan het aantal dat een afname van de productie voorziet. Het aantal producenten dat de voorraad eindproduct als klein beschouwt, was kleiner dan het aantal dat de voorraden groot vindt.

Producentenvertrouwen verslechtert in meer dan de helft van de industriële bedrijfsklassen

In ruim de helft van alle branches in de industrie verslechterde het producentenvertrouwen in december. De achteruitgang was het grootst bij de fabrikanten in de textiel-, kleding- en lederindustrie en bij de producenten in de elektrotechnische en machine-industrie. In beide bedrijfsklassen was het vertrouwen wel positief.

Ruim helft producenten voelt geen gevolgen van gestegen rente

In de Conjunctuurenquête Nederland worden ook incidentele vragen gesteld die geen onderdeel zijn van het producentenvertrouwen, zoals in december over het belangrijkste gevolg van de gestegen rente. Ruim de helft van de producenten gaf aan dat er geen of nauwelijks gevolgen zijn. Ruim een kwart vond dat de financieringskosten hoger zijn en drukken op de winstgevendheid. Verder zei iets meer dan 7 procent dat afnemers minder kunnen lenen, waardoor de vraag naar de producten lager is. De overige 10 procent noemde andere effecten, zoals meer belemmeringen bij het verkrijgen van financiering. In juni 2023 was deze vraag ook gesteld, met vergelijkbare uitkomsten.

Productie industrie ruim 11 procent lager in oktober

De gemiddelde dagproductie van de Nederlandse industrie was in oktober 11,1 procent lager dan in oktober 2022. Ook in de voorgaande maanden van 2023 kromp de productie op jaarbasis. In vergelijking met september daalde de productie met 0,5 procent in oktober.