-Utrecht/Rome- Kardinaal Eijk hield de openingsrede op het Derde Internationale Congres voor Bio-ethiek, georganiseerd door de Stichting Jérôme Lejeune in Rome, om wetenschap en bio-ethiek in dienst van de waarheid te bespreken. Later gaf hij een interview waarin hij de situatie van de kerk onder het nieuwe Pontificaat beoordeelde.
Na zijn presentatie sprak Eijk met informatieplatform The Pillar over de kerk, bio-ethiek, Evangelium vitae en de missie van de Pauselijke Academie voor het Leven tijdens het Pontificaat van Leo XIV.
Wat is volgens Eijk rol en noodzaak van bio-ethiek vandaag de dag, vooral vanuit een christelijk perspectief?
“Wij moeten ons verzetten tegen deze huidige cultuur, die de intrinsieke waarde van het menselijk leven niet erkent. Het is onze taak om de waarheid over God, de mensheid en de wereld over te brengen. Deze cultuur brengt ook metafysische waarheden over en de waarheid over morele waarden en normen. Wij zien het toenemende aantal abortussen. In de Verenigde Staten bijvoorbeeld vonden er vorig jaar bijna een miljoen abortussen plaats. We zien ook het besluit van het Franse parlement vorig jaar om het recht op abortus voor vrouwen in de Grondwet op te nemen en een paar dagen geleden, om hulp bij zelfdoding te legaliseren. Het is een groeiend probleem.”
Maar Eijk wil de hoop niet opgeven en de moed verliezen. Hij wijst erop dat de laatste jaren in Nederland een groeiend aantal jongeren vraagt om tot de kerk te worden toegelaten. Niet zo veel als in Frankrijk, maar het is een duidelijke trend. Volgens Eijk ontdekken deze jongeren Christus en het Evangelie, evenals de morele leer van de kerk, vooral via internet en sociale media. Volgens de aartsbisschop is er een generatiewisseling gaande in de kerk. Dingen gaan veranderen, ze zijn al aan het veranderen.
In het gesprek wijst Eijk ook op een minder negatieve houding ten opzichte van de kerk en het geloof in Nederland dan een paar jaar geleden.
In zijn lezing herinnerde Eijk eraan dat dit jaar het 30-jarig jubileum van Evangelium Vitae wordt gevierd. Volgens Eijk blijft Evangelium Vitae zeer nuttig, zelfs na 30 jaar. Maar zegt Eijk: “ Evangelium Vitae gaat niet in op de kwestie van gender, het kiezen van je genderidentiteit, het zoveel mogelijk veranderen van je biologische geslacht om je aan te passen aan je gekozen genderidentiteit. Dit is iets wat Evangelium Vitae niet behandelde omdat het destijds niet zo wijdverspreid was. Transgender-klinieken bestonden 30 jaar geleden al in Nederland, maar het was niet een onderwerp dat wijdverspreid genoeg was om in de encycliek te worden behandeld.”
Eenheid
Eijk vindt het heel belangrijk dat we proberen de eenheid in de kerk te herstellen. Dat moet voortkomen uit een heldere en ondubbelzinnige geloofsverkondiging en dat moet ook gebeuren op het gebied van moraal en ethiek.”Getuigen van de katholieke moraal is misschien niet gemakkelijk. Mensen kunnen er moeite mee hebben, maar we moeten duidelijk en ondubbelzinnig zijn over de fundamentele waarheden van ons geloof.”
Ongevraagd geeft Eijk ook de nieuwe Paus nog een tip: “Wanneer de Paus de leer duidelijk en ondubbelzinnig verkondigt, zal dat zeer nuttig zijn voor mensen om de waarheid te herontdekken. Zij moeten daarbij geholpen worden. Wanneer mensen dubbelzinnigheid waarnemen, raken zije in de war. Zij beginnen te twijfelen. Maar wanneer de Paus en de bisschoppen – en natuurlijk ook de priesters – duidelijk zijn in hun leer, is dat van grote hulp voor mensen om de waarheid van Christus, het Evangelie en de weg om Hem te volgen, te herontdekken, aldus een zelfverzekerde Eijk.
Kleine kerk
Volle kerken -op korte termijn- ziet Eijk nog niet: “Natuurlijk zal de kerk klein zijn. Die zal heel klein zijn. Ze is al gemarginaliseerd. Ik heb veel kerken moeten sluiten, vooral in de dorpen, vanwege een gebrek aan actieve gelovigen en financiële middelen. Wij zijn volledig afhankelijk van de bijdragen van de gelovigen. Maar in de steden zien we parochies bloeien, daar zien we de meeste vruchten van bekering. Dus ik denk dat we gewoon door moeten gaan. En we moeten ons niet zozeer zorgen maken over het aantal gelovigen, maar eerder over de kwaliteit van de gelovigen.”
Eijk ziet dat het aantal gelovigen in Nederland afneemt, maar de kwaliteit neemt toe, ook onder oudere katholieken. Zij komen om te bidden. Daardoor staan zij meer open voor alle leerstellingen van de kerk.
Liturgie
Socioloog en demograaf Vera de Graaff moet lichtelijk glimlachen bij de opmerkingen van Eijk. “Het lijkt erg veel op ‘wensdenken’, terwijl hij zichzelf ook tegenspreekt. Enerzijds ziet hij weer mensen naar de kerk komen, maar gelijktijdig blijft hij kerken sluiten”. “Zijn verwachting dat de kerk klein zal worden is terecht, vergeet niet dat de babyboomers nu aan het wegsterven zijn”.
Ook moet de Graaf nog zien of de toeloop van jongeren naar de kerk stand weet te houden. Ze verwijst naar de EO jongerendag. Ooit begonnen met 50.000 deelnemers en nu nog 15.000, ook het aantal jongeren neemt af en de laatste decennia heel snel. Maar het belangrijkste volgens de Graaf is de wispelturigheid van de jongere generatie. “Vandaag willen ze dit en morgen weer iets anders en vergeet niet dat de jongere generatie niet meer het geduld heeft om in de kerkzaal te zitten en één uur stil te luisteren, om nog te zwijgen over de klassieke koorzang, die al helemaal niet aanspreekt.” Er zal volgens haar een totaal andere liturgie moeten komen, met beeldschermen, interactie en dat ziet zij onder Eijk nog niet zo snel geschieden.
