Gisteren was het Valentijnsdag, de commercie droop weer van deze dag af, de prijzen van bloemen waren ineens gedurende 24 uur hoger dan anders. Met name de rozen. Rozen zijn geliefd, niet alleen op Valentijnsdag, maar ook bij verjaardagen, bruiloften en uitvaarten. Maar achter deze mooie bloem schuilt steeds meer leed en grote milieukosten.
Florissante business
Met een jaarlijkse waarde van ongeveer 75 miljard Euro, is de snijbloemenindustrie een florissante business. Nederland is een van de grootste exporteurs van dit product, maar wie denkt dat Nederland nog massaal rozen produceert heeft het mis. De grootste producent van snijbloemen ter wereld is Colombia, het Zuid-Amerikaanse land exporteerde naar schatting voor 660 miljoen Euro aan snijbloemen. Andere top-producenten zijn Ecuador, Sri Lanka en Kenia. Samen leveren zij een-derde van alle in de EU verkochte rozen. China is een snel opkomende producent. Waarom rozen uit het buitenland? De productiekosten, lees loonkosten, zijn er extreem laag en milieuregels, voor zover die er al zijn, bestaan alleen op papier.
Koolstofemissies
Veel bloemen worden gekweekt in enorme kwekerijen en kassen, soms op grote hoogte. Eén van de kenmerken van snijbloemen is dat zij water gebruiken, veel water. Dat draagt bij aan een hoog waterverbruik en verontreinigende afvloeiing van chemicaliën. In Kenia zitten in streken rond de grote kwekerijen hele dorpen soms dagen zonder water, omdat de kwekerijen een grote slokop zijn. Door koeling en langeafstandsvervoer in vliegtuigen komen grote koolstofemissies vrij -voor het beste resultaat moet een bloem immers in drie tot vier dagen van veld naar vaas.
Valentijnsbloemen uit Colombia die naar Amerikaanse luchthavens worden gevlogen, zijn gemiddeld goed voor zo’n 360.000 ton CO2, zo berekende de International Council on Clean Transportation. Ter vergelijking: dat zijn ongeveer 78.000 auto’s die een jaar lang hebben gereden.
Grijpstuiver
De bloemenindustrie schaadt niet alleen de planeet, ze treft ook de mensen en wel snoeihard. De arbeid op bloemenplantages is zwaar en vooral vrouwen ondervinden problemen met hun gezondheid. Een werkdag op een bloemenplantage kan oplopen tot 16 uur. Dat maakt het moeilijk voor vrouwen — die in vele landen het grootste deel van de beroepsbevolking uitmaken — om zwangerschapsverlof te krijgen, kinderopvang te vinden of het huishouden ordentelijk te doen. In Kenia vormen vrouwen tot 70 procent van de beroepsbevolking. Bloemen zijn er na thee het grootste exportproduct. Ook in Colombia is de bloemenproductie de grootste werkgever van vrouwen op het platteland, uiteraard voor een ‘grijpstuiver’ als salaris.
“Sinds de jaren 1990 zijn de arbeidsomstandigheden enigszins verbeterd, vooral door het gebruik van certificeringen”, zegt Jill Timms, medeoprichter van het duurzame snijbloemenproject aan de Universiteit van Coventry (VK). Toch worden veel werknemers in landen met een laag inkomen nog steeds onderbetaald en halen velen hun pensioen niet vanwege het in aanraking komen met de enorme hoeveelheid chemische rotzooi die de kweek van bloemen vraagt. Het levert in de arme streken in Zuid-Amerika en Afrika werkgelegenheid op, maar tegen welke prijs?
Ecologische voetafdruk
Beslissen welke bloemen kan ingewikkeld zijn. Het opgeven van snijbloemen kan je ecologische voetafdruk verkleinen, maar het kopen ervan ondersteunt lokaal en wereldwijd werkgelegenheid. Geen enkele koper kan de impact van de bloemenindustrie omkeren, maar consumenten kunnen wel communiceren met producenten en leveranciers en ethisch geproduceerde, duurzame bloemen vragen. Fairtrade bloemen die strenge arbeids-en milieunormen garanderen bestaan.
Volgend jaar dus even nadenken bij het kopen van een boeketje: Koop gerust een bloemetje, u steunt er elders de werkgelegenheid mee, maar ga op zoek naar fairtrade en ecologisch. Deze vier vragen kunt U bij een volgende aankoop aan de verkoper stellen: Hoe ver hebben deze bloemen gereisd? Zijn deze ethisch en duurzaam geproduceerd? Wie heeft er baat bij mijn aankoop? Kan mijn boeket in minder (plastic) worden verpakt? Nog beter is het zelf bloemen te kweken. Geen tuin? Ga dan eens langs zelfpluktuinen, waar U eerlijk gekweekte planten zelf kunt plukken voor een eerlijke prijs.
