-London- Alarm uit de wereld van het medisch onderzoek. Steeds meer studies wijzen erop dat de klimaatverandering de verspreiding van tuberculose in de hand werkt. “Wij moeten ons voorbereiden op een potentiële pandemie van door de klimaatverandering veroorzaakte tbc”, zeggen gezaghebbende medische experts op vlak van tbc-bestrijding. Lees verder onder de reclame>
Overbevolking, armoede ondervoeding en de opmars van verschillende infectieziekten zijn stuk voor stuk risicofactoren voor TBC (tuberculose) welke door de klimaatverandering worden verergerd. Veel landen met een hoge tbc-prevalentie, zoals Ethiopië, Indonesië, Kenia en Peru, hebben eveneens te lijden onder de extreme weersomstandigheden gelinkt aan een warmere planeet.
Toch wordt TBC, een dodelijke infectieziekte die 1,6 miljoen levens eiste in 2021, zelden besproken in verband met klimaatverandering. Deskundigen vinden dat dit nu snel moet veranderen nu de klimaatcrisis versnelt.
Ontheemden
Het laatste rapport van het VN-klimaatpanel IPCC) waarschuwt voor de gezondheids-effecten van de opwarming van de aarde. Uit andere onderzoeken blijkt reeds hoe veranderingen in het klimaat de risico’s van honderden infectieziekten wereldwijd hebben verergerd.
Toch wordt het verband met TBC nog al te vaak over het hoofd gezien door beleidsmakers, menen deskundigen. “Het potentiële effect van klimaatverandering op TBC is minder direct dan bij sommige andere infectieziekten”, volgens Mohammed Yassin uit, medisch expert bij het Global Fund to Fight AIDS, Tuberculosis and Malaria.
Hij wijst erop dat klimaatgerelateerde natuurrampen, of gewoon het feit dat bepaalde plaatsen op aarde te heet worden om bewoonbaar te zijn, tot massale migratiestromen leiden. Dat creëert de ideale omstandigheden voor de verspreiding van TBC.
“Massale ontheemding kan leiden tot overbevolking en slechte levensomstandigheden van ontheemden. Als sommige van die mensen al symptomen van TBC hebben, is de kans groter dat de ziekte zich verspreidt. Er zijn ook mensen die onder stress leven en ondervoed zijn, wat opnieuw de kans op verspreiding van tbc vergroot”, aldus Yassin.
Ontheemden hebben ook minder toegang tot gezondheidszorg – een permanent probleem voor mensen met TBC. Zij moeten namelijk dagelijks een behandeling ondergaan. Door onderbrekingen van de behandelingen blijven zij langer besmettelijk en lopen zij het risico resistente TBC te ontwikkelen. De behandeling van resistente tbc is veel complexer en vooral duurder.
Droogte en overstromingen
Ontheemding is echter lang niet het enige probleem. Zowel extreme droogte als overstromingen kunnen van invloed zijn op de voedselzekerheid, gewassen vernietigen en doden van vee leiden tot ondervoeding. Dit zijn allemaal bekende risicofactoren voor TBC. In sommige delen van de wereld is het effect van extreme weersomstandigheden op de gezondheid, en specifiek TBC, al zichtbaar.
Somalië is na vijf opeenvolgende mislukte regenseizoenen in de greep van ernstige droogte, iets wat volgens de VN al vier decennia niet meer is voorgekomen. Vijf miljoen mensen worden er geconfronteerd met acute voedseltekorten en bijna twee miljoen kinderen lopen het risico op ondervoeding. Tegelijk is ook TBC er in opmars en hulporganisaties zetten alles op alles om medische diensten voor duizenden TBC-patiënten te bieden in kampen voor intern ontheemden.
In Pakistan brachten de verwoestende overstromingen van vorig jaar niet alleen ziekten als malaria en dengue mee. Zij verstoorden ook levensreddende vaccinatieprogramma’s, waaronder die voor TBC. “Het effect van overstromingen op TBC wordt meestal pas later zichtbaar, maar het heeft natuurlijk een onmiddellijk effect doordat het de behandeling verstoort, wat kan leiden tot problemen zoals resistente tbc”, zegt Yassin.
Nieuwe behandelingen
TBC-experts vragen meer aandacht voor het probleem: er moet nagedacht worden of de huidige TBC-programma’s nog toereikend zijn in een steeds warmere wereld. Zo heeft de NGO ‘TB Alliance’ onlangs het nieuwe behandelingsprogramma ‘Bpal’ ontwikkeld met een veel kortere behandelingsduur en minder van de soms zeer heftige bijwerkingen van andere geneesmiddelen.
De behandeling met slechts een paar pillen per dag wordt door patiënten en artsen geprezen om het relatieve gemak waarmee deze kan worden toegediend. Het werd onlangs op grote schaal ingevoerd in Oekraïne, voor de vele miljoenen mensen die daar door de Russische invasie zijn ontheemd.
“Wij proberen oplossingen te vinden om de behandeling veiliger en korter te maken, zodat sommige negatieve effecten van de klimaatverandering op TBC, zoals ontheemding, kunnen worden opgevangen”, zegt Marie Beumont, die de medische afdeling van ‘TB Alliance’ leidt. Yassin zegt dat ook investeringen in gezondheidsstelsels – vooral in lage-inkomenslanden – van cruciaal belang zijn.
“Wij hebben van Covid geleerd dat gezondheidsstelsels een pandemie niet aankunnen en TBC is eigenlijk een pandemie. Het is heel belangrijk dat landen nadenken over de versterking van hun gezondheidsstelsels en deze veerkrachtiger maken. Er moet nu worden geïnvesteerd om de systemen voor te bereiden op een potentiële pandemie van door de klimaatverandering veroorzaakte TBC”, aldus Yassin.
Tijd dringt
Welke inspanningen ook worden geleverd om het effect van de klimaatverandering op de ziekte aan te pakken, het moet nu gebeuren, zegt Yassin. “Wij moeten niet wachten tot de klimaatverandering de verspreiding van TBC aanwakkert tot onhoudbare niveaus voordat wij in actie komen. Wij moeten nu handelen en TBC aanpakken om meer doden te voorkomen”, aldus de epidemioloog.
