-‘s Gravenhage/Amsterdam- Zes objecten uit de collectie van het Rijksmuseum worden dit jaar nog gerestitueerd aan Sri Lanka. Dit is de eerste keer dat koloniale objecten uit het Rijksmuseum worden teruggeven. De restitutie volgt op het advies van de commissie Koloniale Collecties en het besluit van de staatssecretaris van OCW deze week. Het gaat om twee zwaarden, twee geweren, een dolk en een kanon uit Kandy.
KANON VAN KANDY
Onder de zes voorwerpen bevindt zich het Kanon van Kandy. Dit object dankt zijn bekendheid aan de rijke versiering. Het is gemaakt van brons, zilver en goud en ingelegd met robijnen. Op de loop zijn symbolen van de koning, een zon, een halve maan en de Singalese leeuw te zien. Het kanon had een ceremoniële functie. Mogelijk werden belangrijke bezoekers van de koning van Kandy met saluutschoten uit dit kanon verwelkomd. Tijden de belegering en plundering van Kandy door troepen van de VOC in 1765 maakten Nederlanders het kanon buit. Het werd geschonken aan stadhouder prins Willem V voor zijn rariteitenkabinet in Den Haag. Sinds 1800 bevindt het zich in de collectie van het Rijksmuseum.
ONDERZOEK
Vanaf 2017 doet het Rijksmuseum onderzoek naar de herkomst van koloniale objecten in samenwerking met collega’s in herkomstlanden. In 2019 is het Pilotproject Provenance Research on Objects of the Colonial Era (PPROCE) van start gegaan. Een tweejarig samenwerkingsverband van het NIOD instituut voor oorlogs-, holocaust- en genocidestudies, het Nationaal Museum voor Wereldculturen (NMVW) en het Rijksmuseum dat, in opdracht van de minister van OCW, onderzoek deed naar de opzet en methodologie van herkomstonderzoek in samenwerking met de herkomstlanden. Nadat Sri Lanka een verzoek tot restitutie van de zes objecten uit Kandy had ingediend, adviseerde de commissie Koloniale Collecties, mede op basis van de resultaten van het PPROCE-onderzoek, tot teruggave van de objecten. Op 6 juli 2023 werd het besluit tot teruggave van deze objecten door de staatssecretaris van OCW bekend gemaakt.
LIJST MET 6 OBJECTEN
- Kanon, voor 1745, brons, zilver, goud, robijnen, hout
- Twee geweren (jingals), c. 1724-60, hout, ijzer, koper
- Twee zwaarden (kasthānés), voor 1765, hout, ijzer, zilver/ hout, ijzer, goud, diamanten, robijnen
- Dolk (pihiya), voor 1765, hout, ijzer, goud, bergkristal
- Zie foto s onder artikel
HERKOMSTONDERZOEK RIJKSMUSEUM
Gespecialiseerde onderzoekers en conservatoren doen sinds 2017 en in samenwerking met landen van herkomst, zorgvuldig onderzoek naar de herkomst van de collectie objecten met een koloniale context. Het museum wil deze samenwerking op het gebied van herkomstonderzoek de komende jaren nog verder uitbreiden. Het Rijksmuseum is, volgend op het eerdere pilotproject PPROCE, partner in een langer durend onderzoek met diverse universiteiten en musea, Pressing Matter (Ownership, Value and the Question of Colonial Heritage in Museums). Bovendien is het museum een van de vijf partners die als landelijk consortium het herkomstonderzoek naar objecten met een koloniale context inricht en invulling geeft. Eerder droeg het museum bij aan de adviescommissie Nationaal Beleidskader Koloniale Collecties van de Raad voor Cultuur. Zie onderstaande foto’s
Kanon, voor 1745
geweer (jingal), c. 1724-60
geweer (jingal), c. 1724-60
Kastane met schede uit Kandy, voor 1765
Kastane met schede uit Kandy, voor 1765
