-Brussel- Al tijdens de brons- en ijzertijd ontwikkelden boeren irrigatiesystemen om hun kostbaarste gewassen overeind te houden tijdens periodes van droogte. Dat bewijst onderzoek op stalen van de vroegste wijn- en olijvengaarden.
Al duizenden jaren lang zijn olijven en druiven belangrijke gewassen geweest voor mensen, vanwege hun voedingswaarde, maar ook om hun symbolische betekenis en als handelsproduct, zeker in de vorm van olijfolie en wijn.
De beschikbaarheid van de gewassen is echter al altijd onderhevig geweest aan veranderingen in culturele voorkeuren en klimaatschommelingen. Dat blijkt uit de analyse van 1500 zaad- en houtmonsters uit de Levant en Noord-Mesopotamië, daterend uit de vroege bronstijd tot de ijzertijd.
Deze werden voor deze studie geanalyseerd door archeobotanicus Simone Riehl van de universiteit van Tübingen en haar team.
Zij zagen dat onder meer waterstress de landbouw parten kon spelen in droge periodes, maar ook dat landbouwpraktijken in de loop van de tijd zijn veranderd, bijvoorbeeld door meer gebruik te maken van irrigatietechnieken.
Bijzondere toewijding aan wijnbouw
Sinds de midden-bronstijd wijzen talrijke aanwijzingen niet alleen op intensieve irrigatie van druivengewassen, maar ook op de aanwezigheid van gecultiveerde druiven, zelfs in klimaatzones die daar niet zo geschikt voor zijn. Verder blijkt ook een grotere toewijding aan de wijnbouw in vergelijking met andere gewassen, zoals olijven.
Dat patroon suggereert dat druiven en wijn een bijzondere culturele en economische waarde hadden, wat overeenkomt met eerder archeologisch onderzoek, zeggen de onderzoekers.
“Onze resultaten laten zien dat boeren in Zuidwest-Azië vierduizend jaar geleden al doordachte keuzes maakten over welke gewassen ze wilden verbouwen en hoe ze die zouden beheren”, zegt Riehl. “Ze zochten het evenwicht tussen het risico op misoogsten, de moeite die irrigatie kostte en de verwachte vraag naar hun producten.
“Het herinnert ons eraan dat mensen in het verleden net zo slim waren als mensen vandaag”, gaat ze verder. “Ogenschijnlijk moderne kwesties zoals veerkracht tonen bij klimaatverandering, en de noodzaak om zorgvuldig om te gaan met hulpbronnen hebben al een lange geschiedenis.”