-Vaticaanstad- Paus Franciscus richtte tien werkgroepen op om zich te verdiepen in verschillende aspecten van de liturgie. Hun werk zou in juni 2025 afgerond moeten zijn. Zijn overlijden en de verkiezing van Leo XIV stelden de werkzaamheden uit. Leo nam twee nieuwe onderwerpen op: “liturgie in synodaal perspectief” en de uitdaging van polygamie.
De 10 werkgroepen die Franciscus in maart 2024 heeft ingesteld, hebben gisteren hun voortgangs-rapporten gepresenteerd. Leo XIV heeft de deadline voor het indienen van de eindrapporten verlengd tot 31 december.
Twintig maanden na hun oprichting door Paus Franciscus, die nauwere samenwerking wenste tussen de dicasterieën van de Curie en het secretariaat van de synode, hebben de tien studiegroepen die de thema’s die tijdens de twee sessies van de synode over de synodaliteit naar voren kwamen, verder uitgewerkt.
Uitbreiding van werkgroepen
De onderwerpen die aan bod komen, zijn divers: van de missie in de digitale wereld tot vrouwelijke deelname aan de liturgie; van de relaties met de oosterse kerken tot de rol van nuntius en de verkiezing van bisschoppen; ook oecumene en ‘controversiële’ leerstellige kwesties, die men liever “opkomend” noemt, zoals homoseksualiteit en gender.
Naast de rapporten werden ook de rapporten van de Canonieke Commissie en van de (Symposium van Bisschoppenconferenties van Afrika en Madagaskar) over de uitdaging van polygamie gepresenteerd, evenals, voor het eerst, het rapport van de Groep over de Liturgie in Synodaal Perspectief. Dit is een van de twee nieuwe groepen die Paus Leo in het licht van het slotdocument wilde toevoegen en die eind juli 2025 met haar werkzaamheden is begonnen. De andere groep is nog in oprichting en betreft het Statuut van Bisschoppenconferenties, Kerkelijke Vergaderingen en Concilies.
Alle groepen waren opgeroepen om hun beschouwingen uiterlijk eind juni 2025 bij de Paus in te dienen. Het overlijden van Franciscus, de verkiezing van Leo XIV en de behoefte aan meer tijd voor het werk maakten een verlenging van de deadline noodzakelijk. Afgelopen juli verleende Leo XIV uitstel en verzocht hem de eindrapporten, “voor zover mogelijk”, uiterlijk 31 december 2025 in te dienen. “Sommige groepen staan op het punt hun werk af te ronden, andere zullen de komende maanden doorgaan”, schrijft kardinaal Mario Grech, secretaris-generaal van de synode, in een begeleidende nota.
Doelstelling : De betrekkingen tussen de oosterse katholieke kerken en de Latijnse kerk verbeteren, met bijzondere aandacht voor de pastorale zorg voor de oosterse gelovigen in de diaspora.
Voortgang : De groep heeft gewerkt met een vragenlijst van 25 vragen, opgesteld door de Raad van Katholieke Patriarchen van het Midden-Oosten en heeft consultaties gehouden over onderwerpen van gemeenschappelijk belang.
Volgende stappen : Een van de onderwerpen die de groep wil ontwikkelen, is de mogelijke herziening van de normen van het oosterse canonieke recht. Dit zou aanzienlijke veranderingen in de juridische structuur van deze kerken met zich mee kunnen brengen.
Doelstelling : pastorale strategieën ontwikkelen voor de begeleiding van de meest kwetsbaren en de bescherming van het milieu vanuit een synodaal perspectief.
Voortgang : Vier vrouwen en drie mannen uit vijf continenten hebben contact gelegd met talloze netwerken en lokale kerken. Ze hebben meer dan 200 bijdragen verzameld van religieuze instituten voor vrouwen en zijn in dialoog gegaan met het Bureau voor Gehandicapten van de Australische Katholieke Bisschoppenconferentie
Volgende stappen : In deze ‘teruggavefase’ verbindt elk lid van de groep zich ertoe ‘contact te maken met arme of gemarginaliseerde mensen of gemeenschappen’ op hun continent van herkomst, waarbij hij een praktische en territoriale benadering van de eindconclusies aangeeft.
Doelstelling : Strategieën definiëren voor evangelisatie in de digitale wereld, die inspelen op de uitdagingen en kansen van het technologische tijdperk.
Voortgang : Er is overleg gepleegd met 84 communicatiebureaus van bisschoppenconferenties en het initiatief “De kerk luistert naar u” is gelanceerd met 1618 digitale missionarissen uit 67 landen. Er is ook een dialoog aangegaan met de Pauselijke Commissie voor de Bescherming van Minderjarigen over ethische kwesties in digitale contexten.
Volgende stappen : Er zijn drie thematische werkgroepen opgericht, waarin wetenschappers, pastorale experts, digitale experts en jongeren onder de 35 jaar bijeenkomen. Het eindrapport zal worden bijgewerkt met de resultaten van het jubileum van Catholic Influencers .
Doelstelling : DeRatio Fundamentalis Institutionis Sacerdotalis van 2016 synodaal herzien en de priesterlijke vorming aanpassen aan de nieuwe tijden.
Voortgang : De groep heeft geconstateerd dat het weliswaar een recent document is dat nog in de ontwikkelfase is, maar dat er in de huidige veranderende tijden “een aantal voorbeelden” zijn die niet genegeerd kunnen worden, zoals de behoefte aan een meer geïntegreerde vorming met de ervaring van het Volk van God.
Volgende stappen : In plaats van de Ratio opnieuw op te stellen, wordt de mogelijkheid overwogen om een voorlopig document op te stellen dat rekening houdt met de uitdagingen van sociale media, kunstmatige intelligentie en de herinrichting van seminars, met een grotere deelname van vrouwen en gezinnen.
Doelstelling : Analyseren en voorstellen doen voor een grotere vrouwelijke deelname aan het leven en leiderschap van de kerk.
Voortgang : De Dicasterie voor de Geloofsleer heeft een enorme hoeveelheid materiaal verzameld en de inbreng gevraagd van vrouwen die betrokken zijn bij de missie en het leiderschap van de kerk. Een eerste ontwerp werd in juli 2025 besproken met de adviseurs van het voormalige Heilig Officie.
Volgende stappen : Het eindrapport zal een samenvatting bevatten van de belangrijkste overeenkomsten met betrekking tot de rol van vrouwen en een bijlage met getuigenissen van vrouwen die betrokken zijn bij het leiderschap van de kerk. Wat betreft het vrouwelijk diaconaat heeft Paus Franciscus het werk van de Tweede Studiecommissie “gereactiveerd”, waarvan de resultaten binnenkort zullen worden gepubliceerd. Dit is geen nieuwe reactivering, zoals sommige media melden, maar eerder de reactivering die vorig jaar werd ingezet.
Doelstelling : De samenwerking tussen de verschillende kerkelijke realiteiten verbeteren: het episcopaat, het religieuze leven en de lekenbewegingen.
Voortgang : Het werk is gestructureerd in drie subgroepen die de banden tussen bisschoppen en gewijde personen, de samenwerking tussen bisschoppenconferenties en conferenties van hogere oversten en de relaties tussen kerkelijke gemeenschappen en lokale kerken hebben geanalyseerd.
Volgende stappen : Na het overwinnen van enkele aanvankelijke moeilijkheden in de dialoog hebben de subgroepen een samenvattend rapport opgesteld. In de laatste fase zullen de Unies van Oversten-Generaal (UISG en USG) en de betrokken Dicasterieën worden geraadpleegd.
Doelstelling : De criteria voor bisschoppelijke selectie, de vorming van bisschoppen en de uitoefening van hun ambt in een synodale context herzien.
Voortgang : Er is naar bijna 200 mensen geluisterd en Paus Franciscus besloot om de vertrouwelijke instructies aan de nuntiaturen te onderzoeken met betrekking tot de procedures voor bisschops benoemingen. Er is ook een expert geraadpleegd op het gebied van de selectie van senior managementpersoneel voor internationale bedrijven.
Volgende stappen : De groep heeft consensus bereikt over de noodzaak om “meer te investeren in de vorming van het volk van God” en “een meer ingrijpende betrokkenheid van de bisschoppen van het gebied” bij de lokale kerken te bevorderen, wat de procedures voor bisschoppelijke selectie aanzienlijk zou kunnen wijzigen.
Doelstelling : onderzoeken hoe het ambt van Pauselijke vertegenwoordigers zich kan ontwikkelen vanuit een meer missionair en synodaal perspectief.
Voortgang : De werkgroep organiseerde bijeenkomsten met 45 van de 61 voorzitters van de Bisschoppenconferenties die aanwezig waren op de synode in oktober 2024 en een webinar met 87 nuntiussen van over de ganse wereld. De reacties op de consultaties waren “positief en van grote waarde”.
Volgende stappen : Er wordt een analyse van de verzamelde inhoud uitgevoerd. Onderwerpen die verder onderzocht moeten worden, zijn onder meer de selectieprocedure voor kandidaten voor de Pauselijke Kerkelijke Academie, de vorming, de ondersteuning tijdens de eerste jaren van de activiteiten en de regionale bijeenkomsten van nuntius.
Doelstelling : Controversiële thema’s zoals homoseksualiteit, gewapende conflicten en geweld tegen vrouwen aanpakken vanuit “een bekering van het denken en een transformatie van de praktijken in contextuele trouw aan het Evangelie.”
Vooruitgang : De groep heeft deze kwesties opnieuw gedefinieerd als “opkomend” in plaats van “controversieel” en heeft het “principe van pastoralisme” omarmd, dat prioriteit geeft aan de erkenning van de subjectiviteit van de ander en zijn verantwoordelijkheid ten opzichte van de gesprekspartner.
Volgende stappen : Het doel is niet om “oplossingen te bieden die voor iedereen werken, maar om een aantal referentiecriteria te bieden”, wat duidt op een pastorale in plaats van een definitieve doctrinaire benadering.
Doelstelling : Dieper ingaan op de relatie tussen synodaliteit en christelijke eenheid, en daarbij de belangrijkste kwesties voor interreligieuze dialoog aanpakken.
Voortgang : De werkgroep heeft gewerkt aan drie hoofdthema’s: synodaliteit en het primaat van Petrus; eucharistische gastvrijheid, met name voor interreligieuze koppels en gezinnen; en het fenomeen van ‘niet-confessionele’ gemeenschappen en christelijke ‘ontwakingsbewegingen’.
Volgende stappen : Na de ontwikkeling van een theologisch en pastoraal kader, vindt overleg plaats met de Dicasterie voor de Bevordering van de Christelijke Eenheid en oecumenische gemeenschappen zoals Taizé, Chemin Neuf en Focolare. Het doel is om praktische richtlijnen op te stellen.
Doelstelling : Nadenken over de band tussen de eucharistieviering en het synodale missionaire leven van de Kerk.
Voortgang : Deze nieuwe groep, gecoördineerd door de Dicasterie voor de Goddelijke Eredienst, presenteert voor de eerste keer haar werk, dat eind juli 2025 begon.
Volgende stappen : Een van de onderwerpen die onderzocht wordt, is “hoe we met name de erkenning van de rol van vrouwen kunnen bevorderen, vooral waar zij nog steeds te maken hebben met vormen van discriminatie, ook door in liturgische lectionaria de getuigenissen uit de Schrift over de rol van vrouwen in de heilsgeschiedenis te waarderen.”
Doelstelling : mogelijke herzieningen van de huidige regelgeving inzake leken/vrouwen, bisschoppenconferenties/bijzondere raden en participatieve organen evalueren.
Voortgang : De Synode werd opgericht tijdens de eerste synodesessie in 2023 en is sindsdien acht keer bijeengekomen om deze centrale thema’s te bespreken.
Doelstelling : Het bevorderen van theologisch en pastoraal inzicht inzake polygamie en het begeleiden van mensen in polygame verbintenissen die tot het geloof naderen.
Voortgang : Twaalf specialisten uit Afrika hebben gewerkt volgens een driefasenmethode: luisteren, waarderen, verbinden. Ze hebben een voorlopig document opgesteld dat “bemoedigende feedback” heeft gekregen van de Dicasterie voor de Geloofsleer.
Volgende stappen : De tekst wordt verder bestudeerd en is, hoewel deze nog niet naar de nationale bisschoppenconferenties is gestuurd, afgelopen zomer tijdens de plenaire vergadering van de SECAM in Kigali (Rwanda) door bisschoppen en theologen gepresenteerd en besproken.
-Tilburg-Woensdagochtend 26 november planten leerlingen van basisschool de Acker uit Bergschenhoek tijdens de Boerenboomfeestdag bomen…
-Rotterdam- Bisschop Van den Hende een nieuwe Mariakapel ingezegend op de R.-K. Begraafplaats Sint Laurentius…
-Vaticaanstad- Paus Leo XIV zet de traditie van zijn voorganger Franciscus voort door op de…
-Utrecht- Drie van de vier deelnemende kerkgenootschappen aan Actie Kerkbalans publiceren hun opbrengsten over 2024.…
-'s Gravenhage- Informateur Buma ontvangt dinsdag 18 november de fractievoorzitters van D66 en CDA en…
Het NK Tegelwippen sluit het seizoen af met een klinkende overwinning: bijna 6 miljoen tegels…