-Menlo Park- Bijna een derde van alle antibiotica die door mensen wordt ingenomen, komt uiteindelijk in onze rivieren terecht. Dat is schadelijk voor het waterleven, en het kan ook bacteriën resistenter maken, waarschuwen experts.
Antibiotica zijn essentieel in de behandeling van verschillende bacteriële infecties. Ze worden op grote schaal voorgeschreven aan mensen, maar worden ook volop gebruikt in de veeteelt en in de aquacultuur.
Omdat de medicatie slechts gedeeltelijk wordt opgenomen door het lichaam – een groot deel wordt terug uitgescheiden – komt het massaal in het milieu terecht, vooral in waterlopen.
De reis van antibiotica
Eerdere studies die deze vorm van vervuiling wilden inschatten gebruikten vaak veldgegevens van rivieren, veehouderijen en de industrie.
Deze nieuwe studie richtte zich alleen op de menselijke consumptie van antibiotica en de impact daarvan op rivieren en oceanen. De onderzoekers maakten hiervoor gebruik van een model dat de route simuleert die de veertig meest gebruikte antibiotica wereldwijd afleggen tot in de waterlopen.
Het model bekeek de reis die antibiotica afleggen in het menselijk lichaam en de resten die in de riolering terechtkomen, inclusief wat er na de filtering door afvalwatersystemen toch nog geloosd wordt in de natuur. De onderzoekers valideerden het model met veldmetingen op bijna negenhonderd rivierlocaties.
8500 ton
Tussen 2012 en 2015 werd er van de veertig meest voorgeschreven antibiotica wereldwijd 29.200 ton door mensen geconsumeerd, berekenden de onderzoekers. Bijna een derde van deze antibiotica, ongeveer 8500 ton, kwam via uitscheiding in rivieren terecht.
“Dit is zorgwekkend omdat antibiotica in waterlopen niet enkel risico’s inhouden voor het ecosysteem van de rivieren, maar ook, en dat is misschien nog wel belangrijker, voor de ontwikkeling en verspreiding van antimicrobiële resistentie”, zegt hoofdauteur Heloisa Ehalt Macedo van de McGill Universiteit in Canada. “Dat houdt enorme risico’s in voor de menselijke gezondheid.”
Tot in de oceaan
Het gebruikte model toonde verder ook aan dat 3300 ton van de antibioticaresten (11 procent) oceanen of meren bereikt. Dit geeft aan dat antibiotica zich ver van hun oorspronkelijke bronnen kunnen verplaatsen, voegt Macedo nog toe. “Hun persistentie is dus echt een wereldwijd probleem.”
Van alle onderzochte antibiotica voorspelde het model dat amoxicilline de grootste kans had om in risicovolle hoeveelheden in rivieren en ander open water terecht te komen. Vooral gebieden met een ontoereikende infrastructuur voor afvalwaterbehandeling, zoals in delen van Zuidoost-Azië, lopen veel kans om sporen van dit type antibioticum aan te treffen in het water.
“Onze resultaten tonen aan dat antibioticavervuiling door enkel menselijke consumptie al een kritiek probleem is. Dat wordt in de meeste gevallen nog verergerd door veterinaire en industriële toepassingen”, zegt coauteur Bernhard Lehner.
Macedo wil nog meegeven dat hun studie geen waarschuwing is tegen het gebruik van antibiotica. Hun bevindingen wijzen er wel op dat controleprogramma’s om de verontreiniging met antibiotica in rivieren op te sporen, strenger moeten zijn. Ook op vlak van afvalwaterzuivering is er nog veel verbetering mogelijk, voegt ze daaraan toe.
_
Dit artikel is eerder verschenen bij MariaBode-partner IPS-Mongabay