- Door hogere ozonconcentraties ruiken insecten juiste paringspartner minder goed
- Brengen zo hybride nakomelingen voort die zich niet meer kunnen voortplanten
- Verhoogde ozon komt steeds vaker voor op warme zomerdagen
-Brussel- Op hete zomerdagen schieten de ozonconcentraties de lucht in. En dat blijkt minder goed nieuws voor de seksferomonen van insecten, de geurtjes die ze uitstoten om elkaar te vinden om te paren. Onderzoek bij fruitvliegen toont aan dat mannelijke vliegjes vrouwtjes niet meer goed kunnen onderscheiden van de eigen seksegenoten of zelfs van de eigen soort.
Onderzoekers van het Max Planck Instituut voor Chemische Ecologie in Duitsland hebben vastgesteld dat verhoogde ozonniveaus de chemische communicatie tussen vliegen ernstig verstoren. Ozon verandert de samenstelling van de meeste feromonen van insecten met als gevolg dat mannelijke vliegen geen onderscheid meer maken tussen vrouwtjes en andere mannetjes en dus beide seksen het hof maken.
Hybride nakomelingen
Seksferomonen spelen een cruciale rol bij de paring. Bij fruitvliegen trekken soortspecifieke geuren mannetjes en vrouwtjes van dezelfde soort aan. Op die manier houden ze dus de natuurlijke grenzen tussen soorten in stand. Dat is nodig in het rijk der vliegen omdat seks tussen vliegen van een verschillende soort ‘hybriden’ voortbrengt.
Hybride nakomelingen kunnen zich minder goed of zelfs niet meer voortplanten.
“Uit ons onderzoek blijkt ook dat zelfs licht verhoogde ozonniveaus, iets dat tegenwoordig niet ongewoon is op mooie zomerdagen, ertoe leiden dat vliegen vaker gaan paren met nauw verwante soorten wat tot onvruchtbare nakomelingen leidt”, zegt Nanji Jiang, de hoofdauteur van de studie “Dit kan een bijkomende verklaring zijn voor de achteruitgang van de insectenpopulaties die we vandaag overal observeren.”
Teloorgang van de biodiversiteit
Bij de paringsexperimenten werden vier soorten vliegjes uit het geslacht van de fruitvliegen (Drosophila) twee uur lang blootgesteld aan ozonconcentraties zoals die vaak gemeten worden op bijzonder warme dagen in Europese steden.
Nadien scheidden de onderzoekers de vrouwtjes van de mannetjes. Om te bepalen of het vrouwtje had gepaard met een mannetje van haar eigen soort of een andere soort, analyseerden de onderzoekers de geslachtsorganen van de mannelijke nakomelingen. Uit de resultaten van deze tests bleek dat hybridisatie vaker plaatsvond onder invloed van ozon, terwijl er weinig hybriden werden gevonden wanneer de vliegen enkel aan de omgevingslucht werden blootgesteld.
“De grenswaarden voor luchtverontreinigende stoffen zoals ozon moeten opnieuw worden geëvalueerd, aangezien zelfs kleine hoeveelheden een aanzienlijke impact hebben op de chemische communicatie tussen insecten”, zegt mede-onderzoeker Markus Knaden.
“Aangezien we momenteel een dramatische afname van de insectenpopulaties waarnemen, en ook een afname van de biodiversiteit, moeten we alle mogelijke factoren die deze achteruitgang mogelijk bevorderen, begrijpen en tegengaan.”