-‘s Gravenhage- Het kabinet Rutte-4 is gevallen. Het topoverleg over maatregelen om de asielstroom te beperken, is mislukt.
De oorzaak van de val ligt in de vraag welke asielzoekers recht hebben op gezinshereniging. Meerdere overlegrondes sinds woensdag leverden niets op, met uitzondering van oplopende spanningen en verwijten over-en-weer.
Compromisvoorstel
Vrijdagmiddag lag een compromisvoorstel over een zogeheten ‘stopknop’ op tafel van staatssecretaris van Asiel Eric van der Burg. Dat zou betekenen dat het recht op gezinshereniging voor oorlogsvluchtelingen tijdelijk beperkt zou worden. Maar volgens de NOS vond het voorstel niet genoeg steun bij de andere partijen.
Sinds begin 2023 probeert het kabinet haar asiel- en migratiebeleid bij te sturen. Angst voor de komst van 70.000 asielzoekers dit jaar en gemeenten die niet wilden meewerken aan een eerlijke spreiding, gevolgd door een grote overwinning van partij BBB tijdens de verkiezingen voor de Provinciale Staten maakten de asielpolitiek tot een speerpunt. De komst van 70.000 asielzoekers lijkt niet op te gaan, het zullen er minder dan de helft zijn.
Partijcongres
De gesprekken over de manieren om de instroom van asielzoekers af te remmen verliepen moeizaam. Van de vier regeringspartijen pleiten de VVD en het CDA traditioneel voor een harde aanpak, terwijl de ChristenUnie en D66 meer oog hebben voor de menselijke aspecten. Zij zien de instroom ook niet meteen als een gigantisch probleem en krijgen daarin gelijk, gelet op de lage aantallen die het land inkomen. De VVD zette op haar laatste partijcongres Rutte zwaar onder druk. De partij wil dat Nederland een veel assertiever beleid voert, met duidelijke maatregelen die de instroom beperken.
Volgens de NOS was het premier Rutte die woensdagavond de boel op scherp zette door een voorstel op tafel te leggen waarvan hij heel goed wist dat het onaanvaardbaar is voor ChristenUnie, maar ook voor D66. Daardoor dreigde het einde van zijn regering en zo geschiedde om 20.00 des avonds.
ChristenUnie
Volgens nog niet bevestigde berichten zou de ChristenUnie, de kleinste partij in de coalitie, het initiatief hebben genomen voor de val van het kabinet. De houding van de VVD zou daarin een belangrijke rol hebben gespeeld.
In de loop van de avond zal nog gekeken worden of een (gedeeltelijke) ‘lijmpoging’ tot de mogelijkheden behoort, al is die kans bijzonder klein. Het lijkt er op dat Nederland zich nu moet opmaken voor nieuwe verkiezingen, dat kan op zijn vroegst in oktober na het reces, maar waarschijnlijker is begin volgend jaar maart.
Twee Christelijke partijen
Volgende week dinsdag willen diverse partijen uitleg over de gang van zaken in de Kamer, PVV-aanvoerder Wilders was de eerste die daartoe opriep.
In het kabinet Rutte-4 namen twee Christelijke partijen deel, het CDA en de ChristenUnie. Premier Rutte (VVD) is van huis uit Nederlands Hervormd; Vice-premier Hoekstra (CDA) is Remonstrants; Vice-premier Bikker (CU) is lid van de Gereformeerde Bond. De liberale D’66 Vice-Premier Sigrid Kaag is belijdend Rooms-Katholiek.
