-Brussel- De Belgische Bisschop Bonny is geschokt door de verschrikkelijk slachting die in Gaza aan de gang is. Zwijgen is niet langer een optie. Hij veroordeelt het buitensporig geweld van Israël en de medeplichtigheid van het Westen, vraagt begrip bij zijn Joodse vrienden voor de Palestijnse zaak en hekelt het misbruik van de Bijbel.
“Als je je ‘neutraal’ opstelt tegenover situaties van onderdrukking kies je de kant van de onderdrukker”, aldus Zuid-Afrikaans bisschop Desmond Tutu die in 1984 de Nobelprijs voor de Vrede kreeg
Johan Bonny is de meest bekende Bisschop van België. Dat komt omdat hij maatschappelijk bevlogen is, maar ook omdat hij niet altijd in de pas van Rome loopt. Zo bood hij twee jaar geleden zijn excuses aan voor het standpunt van het Vaticaan over homoseksualiteit. Bonny is ook meestal de woordvoerder in de zaken rond seksueel misbruik in de Kerk.
In de afgelopen weken sprak hij zich driemaal uit over de oorlog tegen de bevolking van Gaza. Hij deed dat in een opinie in De Standaard, in een interview op de radio en in gesprek op TV. De citaten hieronder zijn afkomstig van de opinie en het radio-interview.
Zwijgen is geen optie
Bisschop Johan Bonny is geschokt door de verschrikkelijk slachting die er in Gaza aan de gang is. “In de krant van vanochtend lees ik dat al vierduizend kinderen in Gaza gestorven zijn, of elke dag zo’n vierhonderd. ‘Gaza is een kerkhof voor kinderen geworden’, liet Unicef-woordvoerder James Elder optekenen. ‘En voor alle anderen is het een levende hel’.”
“Gaza is een kerkhof voor kinderen geworden. En voor alle anderen is het een levende hel”
Hij ergert zich over het zwijgen of de lauwe reactie van het Westen. “De kinderen moeten dood. De jongeren moeten weg. De rest zal radicaliseren (wat zouden ze anders doen?). En na Gaza zal de Westelijke Jordaanoever volgen. Waar blijven de mensenrechten en het internationaal recht? Het Westen reageert verward en tegenstrijdig. Velen stellen zich ‘neutraal’ op. Ondertussen steunen de grootste militaire mogendheden het Israëlische leger.”
In die context ziet hij het als zijn plicht om niet langer te zwijgen en zich uit te spreken: “Wat zit ik hier als Bisschop nu te zwijgen? Voor wie of wat zou ik mij moeten inhouden?”
“Het is vanuit een diepe verbondenheid dat wij als Rooms-Katholieken, samen met ongeveer de hele wereldbevolking en de wereldleiders zeggen: Dit gaat daar nu te ver. Zo kan het niet doorgaan.”
Buitensporig geweld
De Bisschop vindt dat Israël buitensporig geweld gebruikt en het oorlogsrecht schendt. “Natuurlijk veroordelen wij de terreurdaden van Hamas. (…) Maar er bestaat zoiets als proportionaliteit in de reactie. En er bestaat nog zoiets als oorlogsrecht. (…) Israël wordt gesteund door de grootste militaire mogendheden. Het Israëlisch leger kan daar niet verliezen. Het kan moreel verliezen, maar het kan militair niet verliezen, met alle rugdekking die het krijgt. De noodzaak om nu zoveel slachtoffers te maken is er niet.”
Joodse ervaringsdeskundigheid
Precies omwille van de vervolgingen in het verleden verwacht hij van het Joodse volk meer begrip en besef van wat er nu gebeurt met het Palestijnse volk.
“Als het Joodse volk zegt – wat ik begrijp – dat zij ervaringsdeskundigen zijn in het lijden en in collectief lijden – wat ook juist is –, dan moeten zij juist vanuit dat verhaal des te meer begrip kunnen opbrengen voor volkeren die vandaag een vergelijkbaar lot ondergaan. Ik zeg niet hetzelfde lot, ik gebruik er ook niet hetzelfde woord voor. Maar het is een toch wel vergelijkbaar lot, namelijk van er op de wereld te veel op te zijn en weg te moeten. Niet enkel hier en daar, maar bijna als volk weg te moeten. ”
Vanuit de ervaring van hun verleden, moet er in het Joodse volk toch een besef zijn van wat het ene volk het andere kan aandoen
Misbruik van de Bijbel
Bij de aankondiging van een nieuwe fase in het offensief in de Gazastrook verwees Netanyahu naar Amalek, een volk in de Hebreeuwse Bijbel dat de Israëlieten als wraakactie moesten uitroeien. “Herinner jullie wat de Amalek jullie volgens onze Heilige Bijbel hebben aangedaan”.
De Bijbeltekst waarnaar hij verwijst is Samuël 15:3. De tekst gaat als volgt: “Ga nu en sla hen neer en vernietig absoluut alles wat zij hebben. Spaar hen niet, maar dood hen, zowel mannen als vrouwen, zuigelingen en peuters, ossen en schapen, kamelen en ezels”. Dat is noch min noch meer genocidaire taal.
Bisschop Bonny vindt het “ergerlijk hoe sommige politieke en militaire leiders in Israël Bijbelse thema’s misbruiken om hun moorddadige optreden te legitimeren”. Volgens hem “beschadigen zij het imago van hun godsdienst en van alle godsdiensten wereldwijd” en “versterken zij de indruk dat godsdienst met bloed, met land en met geweld te maken heeft”.
“Sommige politieke en militaire leiders in Israël beschadigen het imago van hun godsdienst en van alle godsdiensten wereldwijd”
Het Christendom stelt dat “Gods liefde en Gods redding niet langer gebonden is aan een specifiek land, een specifiek ras of een specifieke cultuur”. Het Christendom predikt m.a.w. de universaliteit van het heil.
Daarom zijn er volgens de Christelijke traditie in het Oude Testament geen godswoorden te vinden die “een gewelddadige recuperatie of militaire uitbreiding van het zogenaamde ‘Bijbelse land’ kunnen legitimeren. De God van Israël is de Vader van alle mensen, zoals in Genesis te lezen staat”.
Veroordelen van het buitensporig geweld
Vanuit bepaalde Joodse kringen kreeg Bonny een scherpe reactie. Joods Actueel formuleerde een repliek op zijn ‘schandalige uitspraken’. De Bisschop is niet onder de indruk. “Ik heb gelukkig ook contact met andere en hogere Joodse instanties dan Joods Actueel. In het voorjaar hebben Ludo Abicht en André Gantman, allebei Antwerpenaren, een boek geschreven met een andere visie op het Israëlisch-Palestijnse conflict. Ik wil mij op dat niveau situeren. (…) Zulk een boek is meer relevant nu dan een artikel uit Joods Actueel. Ik wil het op het niveau van dat boek bespreken”.
Bonny zou heel graag het geweld in Gaza veroordelen samen met een aantal Joodse vertegenwoordigers uit Antwerpen. Hij zegt dat hij voldoende Joodse vertegenwoordigers kent “die op dat moment zitten te wachten. Want zij willen een onderscheid maken tussen het Jodendom dat hun geloof is, en de huidige politieke en militaire activiteiten van Israël. Dat valt voor hen niet samen, en gelukkig niet”.
“Joodse vertegenwoordigers maken een onderscheid tussen het Jodendom dat hun geloof is, en de huidige politieke en militaire activiteiten van Israël”
De Bisschop beseft dat de Joodse vertegenwoordigers het moeilijk hebben omdat zij “onder druk staan van de militaire agenda van de dag. Daar hij heeft alle begrip voor: “Midden in een oorlogssituatie is het zeer moeilijk om zich daarvan (van het buitensporig geweld in Gaza) te distantiëren. Maar misschien moeten wij het een beetje doen in hun plaats dan.”
